Ovt

(01:00) Bosbranden, stakingen, A.I. en goedkopere locaties om te filmen in andere landen; Hollywood als epicentrum van de filmindustrie ligt onder vuur. Betekenen de bedreigingen het einde van Hollywood als centrum van de filmwereld? Filmwetenschapper Peter Verstraten komt hierover vertellen én over eerdere bedreigingen voor Hollywood.   (13:37) Dertig jaar geleden werd Srebrenica onder de voet gelopen door het Bosnisch-Servische leger. In vijf dagen tijd werden er meer dan achtduizend mensen vermoord en duizenden gedeporteerd. Veel gevluchte Bosniërs vonden hun thuis in Nederland. De afgelopen jaren lag de focus vooral op de Nederlandse blauwhelmen die aanwezig waren bij de val van Srebrenica. Maar wie zijn de Bosnische Nederlanders die deze geschiedenis met zich meedragen?  In De 11 stemmen van Srebrenica gaan journalist en Balkanexpert Marjolein Koster en genocide-deskundige en Srebrenica-overlevende Alma Mustafić op zoek naar hun verhalen. Hoe leef je verder met een oorlogsverleden in een maatschappij d

(01:53) Taiwan is bezig met haar grootste militaire oefening ooit. Han Kuang, zoals deze oefening heet, wordt al sinds 1984 jaarlijks uitgevoerd om voorbereid te zijn op een verrassingsaanval van China. De oefening is groter dan ooit, maar is de dreiging vanuit China ook groter dan ooit? Daarover te gast is Casper Wits, sinoloog en japanoloog aan de Universiteit Leiden.  (12:26) Wetenschappers hebben een tot nu toe onbekende Babylonische hymne ontdekt. Dankzij AI, die talloze kleitabletten met spijkerschrift heeft geanalyseerd. De uitkomst: een lofzang over het Mesopotamische Babylon. Te gast is Willemijn Waal, universitair docent Assyriologie en Hettitologie.   (20:04) De column van John Jansen van Galen.  (24:30) Deze zomer is het 80 jaar geleden dat Indonesië zich onafhankelijk verklaarde van Nederland. De Indonesische regering grijpt het aan als gelegenheid om een nieuwe nationale geschiedenis te laten schrijven, die het verhaal van onafhankelijkheid en trots moet versterken. Maar wat betekent het als

(01:04) Gevluchte Indische families dragen trauma’s met zich mee, waar nooit over werd gesproken. In de documentaire Tussen wal en schip, gemaakt door Juliette Dominicus en Sven Peetoom, gaan drie kleinkinderen in gesprek met hun grootouders juist om over dit verzwegen Indische verleden te praten. Te gast is Benjamin Caton, een van de drie kleinkinderen uit de documentaire en initiatiefnemer van De Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking.   (16:12) Dertig jaar geleden werd Srebrenica onder de voet gelopen door het Bosnisch-Servische leger. In vijf dagen tijd werden er meer dan achtduizend mensen vermoord en duizenden gedeporteerd. Veel gevluchte Bosniërs vonden hun thuis in Nederland. De afgelopen jaren lag de focus vooral op de Nederlandse blauwhelmen die aanwezig waren bij de val van Srebrenica. Maar wie zijn de Bosnische Nederlanders die deze geschiedenis met zich meedragen? In De 11 stemmen van Srebrenica gaan journalist en Balkanexpert Marjolein Koster en genocide-deskundige en Srebrenica-overlevend

(01:29) Donderdagnacht is De Asielnoodmaatregelenwet aangenomen in de Tweede Kamer. Illegaal in Nederland verblijven wordt strafbaar, als de wet ook door de Eerste Kamer wordt aangenomen.   Migratiehistoricus én vaste OVT-recensent Nadia Bouras reageert en zet de nieuwe asielwet in historisch perspectief.    (14:37) De nieuwe film Jurassic World Rebirth belooft een kaskraker te worden. In de film wordt de mens geplaagd door steeds bloeddorstigere en intelligenter geworden dinosauriërs. Maar hoe verhoudt de film zich tot de laatste wetenschappelijke inzichten over deze beesten? En hoe is door de geschiedenis heen de dino verbeeld?  Paleontoloog Melanie Düring, auteur van De laatste lente van de dinosauriërs, bekijkt voor ons de film en is te gast.   (23:02) De column van Micha Wertheim    (27:08) De Zwarte psychiater Frantz Fanon groeide uit tot een van de scherpste stemmen tegen onderdrukking. Hij zette de strijd tegen kolonialisme en de doorwerking van racisme op de Zwarte psyche op de kaart. Wat zegt het w

(01:03) Patrice Lumumba, de eerste premier van Congo, is vooral bekend omdat hij in 1961 op lugubere wijze werd vermoord in opdracht van België. Want hij zou een gevaarlijke revolutionair zijn die het land in chaos zou storten. Dat hij veel meer was, een bruggenbouwer, is veel minder bekend. En dat moet veranderen, vindt universitair docent postkoloniale studies Sibo Kanobana. Kanobana schreef het boek Lumumba’s droom. Wat zijn gedachtegoed ons vandaag kan leren en is te gast.   (13:17) Dertig jaar geleden werd Srebrenica onder de voet gelopen door het Bosnisch-Servische leger. In vijf dagen tijd werden er meer dan achtduizend mensen vermoord en duizenden gedeporteerd. Veel gevluchte Bosniërs vonden hun thuis in Nederland. De afgelopen jaren lag de focus vooral op de Nederlandse blauwhelmen die aanwezig waren bij de val van Srebrenica. Maar wie zijn de Bosnische Nederlanders die deze geschiedenis met zich meedragen?  In De 11 stemmen van Srebrenica gaan journalist en Balkanexpert Marjolein Koster en genocid

(01:54) Het congres van GroenLinks-PvdA had een fusie-feestje moeten worden, maar werd overschaduwd door discussie over een volledig wapenembargo op Israël. Wat is de effectiviteit van een wapenembargo en hoe zijn ze in het verleden ingezet?  Historicus en politiek analist Ivo van de Wijdeven vertelt.  (14:11) De column van Nelleke Noordervliet    (18:14) Nadat hij zijn ouders heeft begraven in een steen-loos graf, keert journalist Frank Westerman terug naar Drenthe. Daar bekijkt hij de hunebedden van zijn geboortegrond in een nieuw licht. Hij dook in de verschillende vertellingen van de geschiedenis van de oudste monumenten van Nederland. Westerman schreef er het boek Terug naar de Nul over en is te gast.    (31:26) Ineens staat Stalins standbeeld er weer, in hartje Moskou, alsof er sinds 1956 geen zogenoemde destalinisatie is geweest Stalin moest uit de geschiedenisboeken en uit het straatbeeld verdwijnen. Maar nu staat zijn beeltenis dus weer in een Moskou’s metrostation. Maar waarom keert hij juist nu te

Het was de blockbuster die de doorbraak betekende van Stephen Spielberg; Jaws. De film zette de haai neer als het bloeddorstigste monster van de zee. Nu de film zijn vijftigste viert vragen we ons af; is het imago van de haai door de geschiedenis heen veranderd? We vragen het aan Sven Gins, mediëvist en onderzoeker van historische dierenverhalen.  De column van John Jansen van Galen.  De Roma en Sinti worden al honderden jaren gezien als een gevaar. De angst voor dit zogenoemde vreemde, niet eigen volk leidde in Oost- en Midden-Europa tot gedwongen sterilisatie van duizenden Roma en Sinti vrouwen. Performer en schrijver Giovanni Brand maakte er de theatervoorstelling No Man’s Land over, deze gaat 27 juni in première in Rotterdam. Brand is te gast.  Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/22-06-2025.html#  (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/22-06-2025.html)

Amerikaanse bommenwerpers vielen de ondergrondse nucleaire installaties in Iran aan. Trump heeft het dus toch gedaan, in weerwil van zijn credo dat America First betekent dat inmenging niet in het belang van de VS is. De vergelijking met Amerika’s bommentapijt op Irak in 2003 dringt zich op. Is dit een trendbreuk met zijn America First-politiek en zijn zelf gewenste rol van zogenaamde vredestichter? Bij ons Amerikanist Casper Thomas.  Israël heeft Iran aangevallen vanwege vermeende nucleaire wapens. Maar Israël zou zelf als enige land in het Midden-Oosten al decennialang over kernwapens beschikken. Israël hanteert een strategie van ‘nucleair opacity’: het bevestigt noch ontkent het bezit van kernwapens. Journalist en voormalig Israël-correspondent Derk Walters vertelt meer.    Nadia Bouras bespreekt twee historische boeken:  Het uur van de wolven - Giuliano da Empoli (vert. Hans E. van Riemsdijk)  De wereld na Gaza - Pankaj Mishra (vert. Nannie de Nijs Bik-Plasman en Arjanne van Luipen)    Meer info: https:

(00:36) De column van Abdelkader Benali.  (4:00) Vooral de foto’s van de Japanse bordelen blijken gevoelig liggen in Japan. Wie was verantwoordelijk: Amerika of Japan? En hoe zat het systeem in elkaar? Marianne spreekt een oude zuster, die na de oorlog slachtoffers van dwangprostitutie opving. Wat weet zij over de ervaringen van de vrouwen? Ook ontmoet Marianne de kleinzoon van een Amerikaanse soldaat en een Japanse vrouw. Hij is benieuwd of zij kan helpen zijn Amerikaanse familie te vinden. Terug in Nederland krijgt Marianne een verrassend bericht...  Operatie onthechting  Kunstenaar Marianne Ingleby erft het fotoarchief van haar opa Bruce Elkus, Amerikaans legerfotograaf. In 1944 vertrok hij naar het Japanse eiland Iwo Jima, bekend van een van de bloedigste slagen van de Tweede Wereldoorlog.  Als Marianne na zijn dood door de foto’s gaat stuit ze op gruwelijke beelden: soldaten met weggeblazen ledematen, een Japanse schedel op een stok als oorlogstrofee en naakte vrouwen met dronken Amerikanen in bordele

(01:54) Afgelopen vrijdag vond de grootste Israëlische aanval op het Iraanse Atoomprogramma tot nu toe plaats. Al eerder waren er aanvallen, met name in 2010 was er de operatie Stuxnet, met een superworm die het Iraanse nucleaire programma destabiliseerde. Midden Oostenkenner Paul Aarts is te gast.  (11:49) Fresco Sam-Sin bespreekt twee historische boeken:    Leven op een vulkaan - Ulbe Bosma  De mango van Mao - Federico Kukso (vert. Heijo Alting)    (23:00) Donald Trump stuurde deze week in Californië militairen af op demonstranten, die protesteren tegen klopjachten van de immigratiedienst. Een opvallende wending in de strijd van Trump tegen progressievelingen. Het doet denken aan president Woodrow Wilson en de eerste ‘Red Scare’ in 1919 volgens historicus Ivo van de Wijdeven, hij vertelt meer.  (34:50) Zijn boek over Alkibiades was meteen een hit. Want het ging niet alleen over een Griekse held, maar hield ook een waarschuwing in tegen het moderne populisme. Maar waar haalde de auteur, Ilja Leonard Pfeijf

(01:19) Rond 1730 ontvlucht een zwangere zwarte vrouw de plantage en brengt in het Surinaamse moeras haar zoon Boni ter wereld. Hij wordt Marron-leider en verzetsheld tegen het koloniale gezag. Tessa Leuwsha schreef een boek over zijn leven en denken, en vertelt hoe dat ons beeld van Boni verandert.  (14:53) Het is vijf jaar later. Alle Amerikaanse Iwo Jima veteranen zijn overleden. De wereld is in rap tempo veranderd. De dreiging van oorlog is terug van weggeweest. Marianne gaat op zoek naar de oude vijanden van haar opa en vindt een van de laatste Japanse Iwo Jima veteranen. In hoeverre voldoet hij aan het clichébeeld uit de oorlog? Ook ontmoet ze de kleindochter van een gesneuvelde Japanse Iwo Jima veteraan. Hoe kijkt zij naar de omgang met de oorlog in het huidige Japan?  Operatie onthechting  Kunstenaar Marianne Ingleby erft het fotoarchief van haar opa Bruce Elkus, Amerikaans legerfotograaf. In 1944 vertrok hij naar het Japanse eiland Iwo Jima, bekend van een van de bloedigste slagen van de Tweede Wer

(01:35) Geert Wilders praat in stellingen en oneliners, en lijkt niet gericht op overleg maar op zijn zin krijgen. Hoe nieuw is zijn stijl – en hoe verklaar je zijn invloed op de agenda? Politiek historicus Henk te Velde vertelt, naar aanleiding van zijn nieuwe boek Land van redenaars en debat.    (17:02) Als een apparaat dienstbaar moet zijn, praat het algauw als een vrouw zoals we haar in de 19e eeuw voorstelde: aanmoedigend en inschikkelijk. In de technologie staat de onderdanige vrouw nog altijd model. En dat is al heel lang, zo blijkt uit de nieuwe tentoonstelling ‘Vrouwen als technologie’ in het Design Museum Den Bosch. Te gast is conservator van het museum en curator van de tentoonstelling Anne-Karlijn van Kesteren.    (25:50) De column van Nelleke Noordervliet    (29:16) Alfred Dreyfus, de Joodse kapitein die 130 jaar geleden ten onrechte werd veroordeeld voor hoogverraad, krijgt postuum promotie tot brigadegeneraal. Wie was hij, wat was de Dreyfus-affaire en waarom nu deze erkenning? Historicus Niek

(01:21) Hoe leer je je vader kennen als hij nooit sprak over zijn verleden? Mirjam Rotenstreich volgde het spoor van haar joodse vader Natan — via Oekraïne, het Rode Leger en Berlijn naar Nederland. Ze tekende zijn verzwegen levensverhaal op in het boek ‘Vader zoeken’ en is te gast.  (13:47) Marianne reist naar New Orleans, waar de reünie van de laatste Iwo Jima veteranen plaatsvindt. Ze spreekt af met twee stokoude mariniers, in een poging dichter bij de oorlogservaring van haar opa te komen. De mannen vertellen emotioneel over de gruwelen die ze hebben meegemaakt. Marianne toont hen ook de foto’s van de Amerikaanse soldaten in de Japanse bordelen. Hoe reageren ze daarop? En zou Bruce de foto’s hebben verstopt voor het leger, om censuur te voorkomen?  Operatie onthechting  Kunstenaar Marianne Ingleby erft het fotoarchief van haar opa Bruce Elkus, Amerikaans legerfotograaf. In 1944 vertrok hij naar het Japanse eiland Iwo Jima, bekend van een van de bloedigste slagen van de Tweede Wereldoorlog.  Als Mariann

(01:35) Bondskanselier Merz brak het stilzwijgen: Israël's aanvallen op Gaza zijn volgens hem mogelijk in strijd met het internationaal recht. Historicus Krijn Thijs (UvA/Duitsland Instituut) duidt: komt er een breuk in de historisch beladen Duits-Israëlische band?    (13:57) Het grootste museum over één cultuur ter wereld opent over een paar weken officieel zijn deuren: het Grote Egyptische Museum in Gizeh. Egyptoloog Daniel Soliman bezocht alvast het museum met de ‘greatest hits’ van het Oude Egypte en vertelt.    (26:19) De column van John Jansen van Galen.    (30:14) In de nieuwe documentaire 'Tardes de soledad' doodt ster-matador Roca Rey stier na stier. Maar hoe oud is deze traditie? En is ze nog houdbaar in een tijd van groeiend verzet? Cultuurfilosoof Eric Corijn, schreef 'Apologie van een foute interesse: stierenvechten' en vertelt.    (42:42) Bart Funnekotter bespreekt drie historische boeken: * Spion in smoking - Victor Laurentius * De rebelse Romanov - Helen Rappaport (vert. Robert Neugarten) * 16

(01:05) Het is een kleine rel in Italië: de nazaten van het laatste koningshuis willen hun familiejuwelen terug. De sieraden behoren de staat toe, en niet de nazaten van de monarchie die met Mussolini heulden, zo luidde het oordeel in 2022 en zo bevestigde een Romeinse rechtbank vorige week. Maar de familie vecht deze uitspraak aan. De vraag is natuurlijk hoe deze juwelenoorlog afloopt. Historicus en kenner van het Italiaanse koningshuis Frans Willem Lantink vertelt meer.    (11:50) Kunstenaar Marianne Ingleby erft het fotoarchief van haar opa Bruce Elkus, Amerikaans legerfotograaf. In 1944 vertrok hij naar het Japanse eiland Iwo Jima, bekend van een van de bloedigste slagen van de Tweede Wereldoorlog.  Als Marianne na zijn dood door de foto’s gaat stuit ze op gruwelijke beelden: soldaten met weggeblazen ledematen, een Japanse schedel op een stok als oorlogstrofee en naakte vrouwen met dronken Amerikanen in bordelen. De foto's blijken destijds nooit gepubliceerd: te ontluisterend. Liever keek men naar de wer

(01:45) Zondag zijn de parlementsverkiezingen in Suriname. Voor het eerst in 45 jaar speelt Desi Bouterse geen directe rol meer. Toch blijft zijn partij, de Nationale Democratische Partij (NDP), onlosmakelijk verbonden met zijn nalatenschap. Hoe worstelt de NDP met de erfenis van Bouterse? We vragen het Ank Kuipers, journalist in Suriname.    (14:35) Eind jaren '70 was in het VPRO-radioprogramma De Radiola Improvisatie Salon een revolutie in de muziekindustrie te horen. Iedereen die zelf een bandje had opgenomen, kon die insturen. En dat bandje werd dan zonder selectie of censuur afgespeeld op de radio. Een radicaal idee, maar hoe klonk dat?  Marco van Dalfsen is op zoek naar deze ingestuurde cassettebandjes en naar opnames van het programma zelf, voor een erfgoedproject in samenwerking met het Allard Pierson Museum, de Concertzender, Diggin’ Demo’s en Muziekweb.     (23:22) De column van Abdelkader Benali    (27:07) De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa werd deze week door Trump onder vuur genomen ove

(01:29) De Amsterdamse brug 225 was altijd naamloos. Dat gaat veranderen: de brug heet voortaan de Seraphina van Braziliëbrug. Het is een ode aan mensen met Afrikaanse roots die in de zeventiende eeuw in Amsterdam leefden en een gemeenschap vormden, vlakbij de brug. Historicus Mark Ponte is te gast.  (07:08) Malcolm X zou op 19 mei 100 zijn geworden. Zijn nalatenschap leeft, zeker onder jongeren. Hoe komt dat? Nawal Mustafa organiseerde deze week een programma in de Black Archives over hem en vertelt over zijn erfenis.     (22:36) Grote kans dat je er nog nooit van gehoord hebt: Bellamyanen. Aanhangers van het gedachtegoed van de Amerikaanse schrijver Edward Bellamy. En toch waren er in Nederland vanaf de jaren dertig duizenden Bellamianen in Nederland, met afdelingen in het hele land en landdagen waar ze eigen liederen zongen en naar lange speeches luisterden. Hun ideaal: een samenleving zonder geld, zonder geweld en met gelijkheid voor iedereen. Programmamaker Katinka Baehr maakte een documentaire op basis

(01:36) De Koerdische militante beweging PKK heft zich na 40 jaar strijd tegen Turkije op. Volgens de beweging is haar "historische missie" volbracht. Maar wat was die missie precies — en is dat echt zo? Turkije-historicus Tayfun Balçık vertelt.  (14:42) Fresco Sam-Sin bespreekt twee historische boeken en een museum: * Verenigd met de onbegrensde vitale energie - Jan De Meyer * De kortste geschiedenis van China - Linda Jaivin (vert. Pon Ruiter) * Museum Fenix in Rotterdam (29:53) De column van Nelleke Noordervliet.   (33:43) Of het nu gaat over de handen die elkaar lijken te tekenen, over het water dat omhoog stroomt of over vissen die in vogels veranderen: iedereen kent wel iets van het werk van kunstenaar M.C. Escher. Maar wie was hij? Micky Piller en Kristoffel Lieten tekenden zijn levensverhaal op in het boek M.C. Escher. Anders bekeken en zijn te gast.  Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/18-05-2025.html# (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/202

(00:41) Oproep: Stuur je favoriete protestlied naar ovtlive@vpro.nl.  (05:25) Mediëvist Janna Coomans onderzocht onontdekte dievenbekentenissen. Wie steelt er eigenlijk en wat zeggen deze daden over de middeleeuwse samenleving? Coomans is te gast met haar nieuwe boek Dievenland, over gewone mensen in onzekere tijden.    (16:06) In de nacht van 23 op 24 januari 1954 treedt de dan al wereldberoemde Amerikaanse jazz-zangeres Billy Holiday op in het Concertgebouw in Amsterdam. Als ze het lied ‘Strange fruit’ zingt, over de lynchpartijen in haar thuisland, breekt de zaal uit in luid gelach. Holiday verlaat woedend het podium. Het is een dramatisch einde van een toch al dramatisch verlopen dag, waar zij in haar biografie met geen woord over rept. Programmamaker Hans Hylkema reconstrueert wat er is gebeurd. Research: Rudie Kagie.    Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/11-05-2025.html#  (https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2025/11-05-2025.html)

(01:32) “Gaza zal volledig worden verwoest”, zei de extreemrechtse Israëlische minister Bezalel Smotrich. Niet alleen de Gazanen maar ook hun erfgoed en cultuur wordt weggevaagd.  Is die vernietiging van het erfgoed onderdeel van de genocide? We vragen het aan Lucia Admiraal, historicus en correspondent in het Midden-Oosten voor NRC, normaal gesproken in Jeruzalem maar nu even hier. (14:41) De column van Micha Wertheim   (19:57) Een historische penisdiscussie laait op. Het aantal geborduurde penissen op het Tapijt van Bayeux werd onlangs bijgesteld naar 94. Maar hangt er nou een penis tussen de benen of een zwaard? Marlisa den Hartog, mediëvist en schrijver van het boek Seks in de Renaissance, vertelt waarom deze discussie over penissen in de middeleeuwen weer een heet hangijzer is geworden.  (29:06) Bij de eerste ronde van de verkiezingen in Roemenië kwam de extreemrechtse George Simion naar voren als winnaar. Hij wil niet alleen een ‘groots’ maar ook letterlijk een Groot-Roemenië. En dat bestond al, zo’n