Onderweg

In Onderweg is operazangeres Francis van Broekhuizen te gast. Deze markante dame zingt in talloze voorstellingen en is te zien in tv-programma’s als ‘Maestro’ en ‘All Together Now’. Ze is groot fan van Maria Callas en van Feijenoord. Francis vindt dat er in de operawereld veel gebakken lucht is, daar moet zij niets van hebben. Vanwege de coronacrisis speelt ze momenteel niet in voorstellingen maar zingt ze wel dagelijks haar publiek toe via posts op Facebook. Elsbeth Gruteke is een uur lang met haar in gesprek. Francis groeit op in Wassenaar en is als misdienette zeer regelmatig in de Katholieke Kerk te vinden. De kerk is een plek waar ze haar zangtalent ontwikkelt, ze zingt met Kerst, Pasen, bruiloften en begrafenissen. Ook gaat Francis als vrijwilliger jarenlang naar Lourdes om zieken rond te rijden in het bedevaartsoord. Wanneer Francis uit de kast komt als lesbienne zegt een priester dat het vanwege haar geaardheid niet mogelijk voor haar is om te biechten. Ze voelt zich behoorlijk afgewezen en verontw

THOMAS QUARTIER: ‘De liefde houdt echt niet op door deze crisis’ Hoe doe je dat in deze onzekere tijd; stilte toelaten, medemenselijkheid oefenen en rustig blijven? In een speciale uitzending van Onderweg gaat Elsebeth Gruteke in gesprek met de Benedictijnse monnik Thomas Quartier over de coronacrisis. Hij is docent religiewetenschappen én kloosterling. Hij woont in de Sint Willibrordsabdij in Doetinchem en heeft dus ervaring met ‘thuisblijven’. Hij is de enige persoon die meer dan één keer te gast is in ‘Onderweg’. Deze tijd vraagt om een uitzondering. De pandemie heeft ook zijn weerslag op het kloosterleven. Gasten blijven weg en ook voor monniken geldt anderhalve meter afstand. ‘Ik voel me meer kloosterling dan ooit’, vertelt Quartier. Deze tijd roept complexe vragen op waar de monnik ook geen eenvoudige antwoorden heeft. Toch spreekt hij bemoedigende woorden. Een aantal opvallende uitspraken: ‘Een bepaald gemis ervaren kan ook heilzaam zijn.’ ‘Het virus heeft met mijn beeld van God niks te

GERDA HAVERTONG: Ik ga me niet aanpassen, ik moet erin passen. In ‘Onderweg’ is Gerda Havertong te gast. Ze wordt bekend als inwoner van de leukste straat van Nederland; ‘Sesamstraat’. Als klein Surinaams meisje vraagt zij zich af wat er achter de horizon is. Toen had ze nooit durven dromen dat ze bekend zou worden als actrice en zangeres. Gerda’s ouders kunnen maar moeilijk uit de voeten met zo’n creatieve dochter, het zou beter zijn als ze ‘een vak’ zou leren. Gerda groeit op in de ‘Evangelische Broedergemeente van Suriname’, daar heeft ze warme herinneringen aan. Ze geeft later les aan kinderen op de zondagsschool. Gerda gelooft nog steeds in God maar is blij dat zij zich tegenwoordig niet meer verplicht voelt elke zondag in een kerk te zitten. Ze vertelt dat ze in het dagelijkse leven onafgebroken in gesprek is met God. In de jaren zestig komt Gerda wonen in Nederland om haar opleiding tot kleuterleidster af te ronden. Ze komt terecht in een totaal nieuwe omgeving maar wil zichzelf niet verlooch

GOR KHATCHIKYAN: ‘Alles wat ik verkondig wil ik meegemaakt hebben’ In Onderweg is Gor Khatchikyan te gast, hij is arts, spreker en schrijver. Hij groeit op in Armenië maar als hij twaalf is vlucht het gezin naar Nederland. Zijn eerste nacht in Nederland brengt hij door onder een boom in Den Bosch. Een onzekere asielprocedure van acht jaar volgt. In de tussentijd gaat Gor op Texel naar de middelbare school en doet hij zijn uiterste best om zo hoog mogelijke cijfers te halen. Het gezin wordt opgenomen in de lokale Baptistengemeente. Gor heeft veel steun aan zijn geloof in deze moeilijke tijd. Dankzij het generaal pardon mag het gezin Khatchikyan in Nederland blijven. Gor rondt zijn universitaire opleiding Geneeskunde af en wordt arts. Tegenwoordig werkt hij op de spoedeisende hulp in Utrecht. Gor wordt in de christelijke wereld veel gevraagd als spreker maar dat wil hij niet full-time doen. Hij vindt het belangrijk om als arts midden in de maatschappij te staan. Hij zegt: ‘Alles wat ik verkondig wil ik me

HENK REITSEMA: ‘Jullie hebben horloges, wij Zuid-Afrikanen hebben tijd’ In Onderweg is Henk Reitsema te gast. Hij werkt voor studiecentrum L’Abri in Eck en Wiel en voert dagelijks gesprekken met mensen over belangrijke levensvragen. Henk wordt geboren in Zuid-Afrika waar zijn vader zendeling en dominee is onder de Zoeloebevolking. In de kerk zitten zwarte en blanke mensen moeiteloos naast elkaar maar langzaam komt Henk erachter dat dit door de apartheid helemaal geen vanzelfsprekendheid is. Helemaal veilig is het niet voor het gezin Reitsema, op een zeker moment krijgen ze te horen dat er een aanslag wordt voorbereid op vader Arie. Gelukkig overkomt het gezin niets.  Henk studeert aan de Potchefstroom University in roerige tijden. Wanneer een politiek event tussen de rivalen Joe Slovo en Eugene Terre’Blanche wordt afgelast start Henk een petitie. De stapel papieren wordt hem hardhandig afgenomen en Henk wordt door de geheime dienst aangemerkt als sympathisant van de communisten.  Later studeert Henk in

BAS VAN NIENES: ‘Iets moet nut hebben anders doe ik het gewoon niet’ In Onderweg is muzikant Bas van Nienes te gast. Hij schrijft pakkende en dansbare popliedjes maar laat zich ook inspireren door ‘het Liedboek der Kerken’. Hij is voltijd muzikant maar ook voltijd huisvader. Daarnaast is hij een fanatieke hardloper, dat geeft hem ruimte in zijn hoofd. Op dit moment werkt hij aan een nieuw album voor zijn band Mensenkinderen. Ook werkt hij aan ‘De Liedjesbijbel’ voor kinderen. Hij zingt en speelt gitaar, toetsen en saxofoon.   Zijn eerste stappen in de muziek zet hij letterlijk bij de Prins Willem van Oranje Marchingband in Dordrecht. Hij herinnert zich nog dat hij op Koninginnedag in een veel te warme pak door de binnenstad loopt.  Bas houdt niet van school en kan zich moeilijk motiveren voor dingen die hij niet leuk vindt. ‘Iets moet nut hebben anders doe ik het gewoon niet, dat is toch een beetje de rode draad in mijn leven’, zegt hij. Later krijgt Bas veel succes met het electropopduo Anderson. Sam

NTJAM ROSIE: ‘Je moet je niet laten afleiden als je God zoekt’ In Onderweg is Ntjam Rosie te gast. Deze soul/jazz/popzangeres groeit op in Kameroen en verhuist op haar 9e naar Maastricht. Hoewel ze heimwee heeft naar Afrika past ze zich toch gemakkelijk aan. Als puber is ze eigenzinnig, ze danst, ze zingt en kleed zich op haar eigen manier. Wanneer ze auditie doet voor het conservatorium in Rotterdam wordt ze afgewezen. Later wordt ze toch aangenomen en studeert ze met vlag en wimpel af! Binnenkort komt haar zesde album uit dat ‘Family and Friends’ heet.  Al tijdens haar studietijd voelt Ntjam Rosie sterk dat ze een roeping heeft. Ze ervaart dat God zegt: ‘Ok, lieve schat, jij moet muziek gaan maken’. Wanneer ze in 2009 terug is in Kameroen verdiept haar geloof. In Rotterdam sluit ze zich aan bij een charismatische Braziliaanse Kerk. Daar ontdekte ze de mystieke kant van geloof. ‘Je moet je niet laten afleiden als je God zoekt’, zegt ze. Haar nieuwste album ‘Family and Friends’ gaat over haar relatie

In Onderweg is studentenpastor Riekje van Osnabrugge te gast. In Amsterdam spreekt ze veel met jongvolwassenen over geloof, rouwverwerking en keuzestress. Dat doet ze al 27 jaar. ‘Het is zo leuk om met studenten te werken, ze houden me jong,’ vertelt ze aan Elsbeth Gruteke. Riekje is allergisch voor dogma’s en ze is verknocht aan fietsen door de bergen.  Riekje groeit op in Leiderdorp en maakt de Gereformeerde zuil nog volop mee. ‘Niet benauwend, wel echt verzuild,’ zegt ze daarover. Ze studeert Theologie aan de VU in de roerige jaren zeventig. Ze maakt de nodige protesten mee en is met enige regelmaat in een kraakpand te vinden. Riekje heeft grote moeite met de dogmatische manier van denken die ze in de kerk tegenkomt. Zij kan niet uit de voeten met; ‘Dit spreken we af, en anders hoor je er niet meer bij.’ Ze zoekt haar eigen weg. ‘Ik realiseerde mij toen al dat het niet belangrijk is om antwoorden te hebben.’ Na haar studie wordt ze docent Godsdienst. Maar uiteindelijk is ze helemaal op haar plek wanneer

In Onderweg is Adil Izemrane te gast. Hij is een snelle vastgoedondernemer die jaarlijks naar Ibiza gaat om te feesten. Dat verandert in 2015 als hij tijdens het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis het eiland Lesbos bezoekt met zijn goede vriend Johnny de Mol. Adil wordt geraakt door het leed dat hij ziet en besluit 2,5 jaar op het eiland te blijven. Inmiddels is Adil ‘head of mission’ van de hulporganisatie Movement On The Ground, die op eigenzinnige wijze gestrande vluchtelingen op de Griekse eilanden helpt. ‘Ik zag de gelijkenis tussen een muziekfestival en een vluchtelingenkamp’, zegt Adil. En daarom haalt de organisatie via contacten en sponsoren festivalmateriaal naar het eiland. Die aanpak lijkt goed te werken. Adil spreekt ook liever niet van een kamp maar een campus. Adil izemrane groeit op in de Utrechtse wijk Kanaleneiland. Zijn ouders zijn één van de eerste Marokkaanse gastarbeiders in Nederland. Hij wordt opgevoed met de Islam en omschrijft zijn ouderlijk huis als warm en liefdevol. Prestati

In Onderweg is Bas Derks te gast. Hij is een echte woordkunstenaar die zes jaar was toen hij voor het eerst een gedicht schreef. Hij is eindredacteur bij het EO jongerenplatform BEAM, huisdichter op Radio 1 en schreef in het verleden ook columns voor de Linda. Hij houdt naar eigen zeggen enorm veel van dansen. En dan vooral dansen met teksten, filmpjes en het leven. Bas wordt als kind door zijn ouders meegenomen naar de Katholieke Kerk. Hij zegt: ‘De geur van wierook brengt me terug naar mijn jeugd. Na een tijdje besluiten zijn ouders niet meer te gaan waardoor het geloof eigenlijk geen rol speelt in zijn jonge jaren. Als kleine jongen verveelt Bas zich snel. ‘Ik moest geprikkeld blijven’, zegt Bas. Het resulteert in veel kattenkwaad. Zijn ouders moeten zich met enige regelmaat op school melden. De middelbare school ervaart hij als een gevecht, het is geen makkelijke tijd. Voor zijn gedichten is daar ook geen ruimte, ‘het werd gay genoemd’. Pas tijdens zijn studie journalistiek in Ede maakt hij zelf

Chris Verlaan: ‘Ik zie mezelf als een klein boos ventje bij papa op schoot’ In Onderweg is cabaretier Chris Verlaan te gast. In 2018 wint hij het prestigieuze Cameretten Festival. Onhandigheid en pijnlijke stiltes zijn belangrijke ingrediënten voor zijn optredens. Een paar jaar geleden ontdekt hij dat hij licht autistisch is. Naast zijn bestaan als cabaretier is hij data-analist bij de GGD.   Chris groeit op in de Kerk van de Nazarener waar hij warme herinneringen aan heeft. Hij omschrijft zichzelf als een streberig kereltje dat op school ’in huilen kon uitbarsten als hij geen sticker kreeg.’ Cabaret ontdekt hij pas op latere leeftijd als hij bij de Amsterdamse Studentenvereniging Ichtus met vriend Tjeerd het cabaret duo ‘De Wilde Gansjes’ begint. Hij noemt het ontdekken van cabaret ‘een vorm van thuiskomen’. Na zijn studietijd lijkt het optreden langzaam te verwateren.  ‘Ik ben voor mezelf blijven schrijven en voor de kat’, zegt Chris. Na het winnen van Cameretten werkt hij nu aan zijn eerste echte solov

In Onderweg is creatieveling Lucas Reinds te gast. Als puber ontwerpt hij de albumhoezen van zijn punkrockbandje ‘Sacred Life’, het blijkt later het begin van zijn loopbaan als creatiefontwerper. Lucas is werkzaam voor bureau Pankra waarmee hij succesvolle concepten bedenkt voor ‘bands, bars, beers and brands’. Zijn boek #Hoofdlijnen ziet onlangs het levenslicht. Daarmee vat hij namelijk ruim 100 zelfhulpboeken samen in pakkende illustraties en korte teksten.  Lucas groeit op in Hattem en omschrijft zichzelf als een erg serieus jongetje met bekeringsdrang. ‘Ik was een goeie Farizeeër geweest’, zegt hij tegen Elsbeth. De afgelopen jaren vertelt hij een stuk minder zwart wit te zijn geworden in zijn denken.  Een heftig en belangrijk moment in zijn leven vindt plaats als hij net getrouwd is met Arda. Zijn zwangere vrouw wordt aangereden door een tractor. De kans dat zij en het kindje dit overleven is bijzonder klein, toch gebeurt het. Lucas ziet het als een wonder.  De creatiefontwerper is in zijn leven altij

In Onderweg is Els ter Welle te gast. Met haar man Herman was zij de drijvende kracht achter evangelisch centrum ‘In De Ruimte’. Een begrip in christelijk Nederland. 40 Jaar lang organiseerde zij met hart en ziel kinderkampen die bezocht werden door zo’n 60.000 kinderen. Maar het centrum was meer dan alleen kinderkampen. Onder de leiding van Herman ter Welle groeide het uit tot een gemeente met een bijbelschool, een opvangcentrum, een drukkerij en nog veel. Els vertelt: ‘Het was een soort bijenkorf, met z’n allen deden we heel veel werk.’ Daarbij werden ook de nodige risico’s genomen. In 1998 ging het centrum helaas failliet. Voor Els en Herman maar ook veel andere betrokken was dit een pijnlijke ervaring. Ook kreeg Herman te kampen met dementie. In deze moeilijke tijden leerde Els ter Welle waardevolle lessen die ze optekent in haar boek ‘God blijft Getrouw’. Inmiddels is Els in rustiger vaarwater gekomen al heeft ze de ambitie om nog veel meer boeken te schrijven. ‘De bloemen plukken waar je bij kunt, dat i

In Onderweg is zakenman en jurist Cor Verkade te gast. Zijn conservatieve opvattingen steekt hij niet onder stoelen of banken. Zo laat hij zich regelmatig positief uit over Donald Trump in het publieke debat en op social media. Ook ondersteunt hij Thiery Baudet. Als ondernemer in vastgoed verhuurt hij een pand aan Forum voor Democratie. Cor Verkade groeit op in een orthodox gereformeerd milieu. Hij maakt zelf de vergelijking met Franca Treur en Jan Sybelink. ‘Ik heb een andere afslag genomen’, vertelt hij aan Elsbeth. Cor kijkt met een kritische blik naar zijn eigen achtergrond waar vaak hel en verdoemenis werd gepreekt. Hij zegt: ‘De Gereformeerde gezindte is in een dood stroompje terecht gekomen.’ Tijdens zijn studententijd verdiept zijn geloof. Daarover zegt hij: ‘Zelf heb ik in de duisternis gewandeld en het licht gezien’. Zijn christelijke overtuiging en zijn steun aan Baudet gaan goed samen. ‘Ook Thiery Baudet is geschapen naar Gods beeld’, zegt hij. ‘Forum is de heidense variant van de SGP’. Co

Aan het begin van 2020 is relatiecoach Cocky Drost te gast in Onderweg. Zij is altijd al gefascineerd door de liefde. Als tiener speelt ze graag de rol van koppelaar. Niet verwonderlijk dat ze tegenwoordig relatiecoach is. Haar missie is: ‘Mensen inspireren bij het aangaan, opbouwen en onderhouden van duurzame relaties.’ Cocky schuwt een openhartig gesprek over relaties en seksualiteit niet. Christelijk Nederland doet dan ook regelmatig een beroep op haar. Toch zegt ze: ‘Christelijk Nederland vindt me een wel beetje eng, want ik ben wel heel open.’ Naast haar werk als relatiecoach is ze spreker, geeft ze les en is Buitengewoon Ambtenaar van de Burgerlijke Stand. Cocky groeit op in Hoevelaken. Als klein meisje is ze behoorlijk timide maar op de middelbare school komt daar verandering in. Ze staat graag in de schijnwerpers al lijkt dat niet altijd te worden gewaardeerd in het reformatorische milieu waar ze vandaan komt. Cocky studeert Ontwikkelingspsychologie in Utrecht. Tijdens haar studietijd worstelt ze

In ‘Onderweg’ sluiten we het jaar 2019 af samen met de geëngageerde dominee Axel Wicke. Hij groeide op in West-Berlijn en maakte daar later de val van de muur mee. Tegenwoordig is hij predikant in de Bethelkerk in Den Haag. Die kerk waar afgelopen jaar een dienst werd gehouden die 100 dagen zou duren. Een dienst die moest voorkomen dat een Armeens gezin zou worden uitgezet. Voor Axel was 2019 een bijzonder jaar, hij was namelijk één van drijvende krachten achter het dit kerkasiel. Hij vertelt aan Elsbeth: ‘Het voelde echter als een eredienst, er stond iets op het spel’. Voor zijn gemeente in Den Haag was het een onvergetelijke tijd. ‘Elke week hoor ik nog dat mensen ernaar terugverlangen’, zegt hij. Er waren zelfs ouderen die de slaap niet konden vatten en die midden in de nacht de kerk bezochten. Axel wordt niet christelijk opgevoed. Toch gaat hij zich meer met geloof bezighouden via de jeugdgroep van een lokale Berlijnse kerk. Tijdens een reis naar Australië begint hij te lezen in de Bijbel. Daarover ver

In Onderweg is Leo Blokhuis te gast. Rond de Top 2000 komt hij als muziekkenner regelmatig langs op tv. Leo vertelt aan Elsbeth Gruteke hoe hij in de jaren negentig tijdens een concert van Prince een haast religieuze ervaring heeft. ‘Ik ervoer in Prince schoonheid zoals God ook schoonheid is’, zegt hij. De wereld van het geloof waarmee hij opgroeit en de wereld van popmuziek krijgt hij hiervoor maar moeilijk samen. Na dit concert van Prince is dat anders. ‘Kunst en God zijn meer bij elkaar gekomen’, vertelt hij. Deze twee werelden komen ook samen in Leo’s debuutroman ‘Blauwe Zomer’. Dit boek gaat over het ontstaan rock & roll in Nederland maar het bevat ook autobiografische elementen uit zijn eigen leven. Eén van de hoofdpersonen heet Johan die uit een streng gereformeerd milieu komt. Johan raakt in jaren vijftig verslingerd aan rock & roll, tot afschuw van zijn ouders die menen dat deze muziek duivels is. Hoewel Leo als domineeszoon uit een minder streng milieu komt kan hij als tiener ook moeilijk zijn pa

In Onderweg is violist, drummer en producer Frank van Essen te gast. Hij is een veelzijdige muzikant die in de christelijke wereld een bekende naam is maar ook ver daarbuiten. Op dit moment maakt hij vooral veel arrangementen voor strijkers. Zo arrangeert hij voor Selah en Trinity, maar ook voor Marco Borsato en DJ Martin Garix. Die laatste zegt: ‘Do your magic!’ Lang dacht hij dat muziek maken alleen maar in een christelijke context kon. Inmiddels denkt hij daar anders over: ‘Mijn gave is niet voorbehouden aan de kerk.’ Elsbeth Gruteke is een uur lang met hem in gesprek over zijn werk en zijn leven. Afgelopen jaar bracht Frank zijn eerste soloalbum ‘Sanctum’ uit. Het album bevat instrumentale tracks die variëren van klassiek, tot jazz, tot progressieve rock. Een persoonlijk nummer is ‘Face of Grace’, waarin Frank de onvervulde kinderwens van hem en zijn vrouw muzikaal heeft verwerkt. Het is een moeilijk proces geweest. ‘Ik geloof dat wij in de hemel wel wat kinderen hebben’, vertelt hij aan Elsbeth Grut

In Onderweg is kloosterpastor Saskia Leene te gast. Ze groeit op in het drukke Amsterdam. Na haar studie Theologie aan de VU komt ze als geestelijk verzorger in Friesland terecht, de provincie is een verademing voor haar. Dat is alweer bijna dertig jaar geleden. In Jorwerd is ze inmiddels als pastor verbonden aan Nijkleaster, een modern protestants Klooster. ‘Het eerste wat mensen hier gewoon zoeken is rust’ vertelt ze aan Elsbeth Gruteke. Saskia werkt ook als geestelijk begeleider. ‘Ik hoop dat mensen een beetje meer tevoorschijn komen’, zegt ze daarover. Niet verwonderlijk, want ze omschrijft zichzelf als een verlegen persoon. Twintig jaar geleden komt er een omslag moment in haar leven als zij zich verdiept in mindfulness en Zenmeditatie. Ze komt erachter dat er in de christelijke traditie op dit gebied eigenlijk veel aanknopingspunten zijn, met name in de kloostertraditie. Dit beïnvloedt ook hoe ze naar de Bijbel kijkt. Ze zegt: ‘Bijbelteksten moet je ontdekken, daar moet je moeite voor doen, die moe

In Onder weg is Lotte Pen te gast. Ze is 36 jaar en heeft er al een flinke carrière als klassiek saxofonist opzitten. Ze brengt momenteel eigen composities uit die een mix zijn van klassiek en pop. Ze wint op haar 19e het Prinses Christina Concours, studeert aan het Conservatorium in Amsterdam. Haar opleiding noemt ze inspirerend maar ook beperkend. Ze houdt namelijk erg van popmuziek. Lotte speelt in talloze orkesten en gezelschappen in binnen en buitenland. Ze speelt zelfs in Carnegie Hall in New York. Lotte is ambitieus en legt de lat hoog voor zichzelf, ze is alleen maar bezig met repeteren en optreden. ‘Ik zat in een sneltrein, er was geen tijd om te denken’, vertelt ze. Net als ze moeder wordt komt haar leven stil te staan. Lotte krijgt last van spanningsaanvallen, mede het gevolg van de hoge eisen die ze aan zichzelf stelt. Ze komt thuis te zitten. Een periode waarin ze alles in haar leven bevraagt volgt. ‘Als je stilstaat kom je dingen tegen die je niet zo leuk vindt’, vertelt ze. Vragen en twijfe