Het Beste Uit Het Oog

Het vertrouwen in de politiek is het afgelopen jaar drastisch gedaald. Moeten we ons zorgen maken of valt het mee? Hoogleraar politicologie van de Universiteit van Amsterdam, Tom van der Meer legt het uit. En na 76 jaar werd deze week het Holocaust Namenmonument onthuld. Kunsthistoricus Wim de Wagt schreef een boek over de geschiedenis van het herdenken van de oorlog en verklaart waarom het zo lang moest duren voor het monument er kwam  Verder laat schrijver Khalid Boudou weten waarom jongeren meer zouden moeten lezen en vertelt de nieuwe dirigent van het Residentie Orkest, Anja Bihlmaier, hoe zij als Duitse, vrouwelijke dirigent het Nederlandse orkest leidt.

De afgelopen week is er veel teruggeblikt op aanslagen op de Twin Towers in 2001. Schrijver Naeeda Aurangzeb en docent Esmaa Alariachi vertellen hoe hun leven als moslim sinds die septemberdag is veranderd. Een slogan als ‘Drop je knife en doe wat met je life’ om jongeren te bewegen hun messen in te leveren. Het is maar de vraag of dat gaat werken, zegt advocaat Vito Shukrula.  Schrijver Mathijs Deen vertelt over zijn boek ‘De Grenzeloze Rivier’ en over hoe iedereen een andere belevenis bij water heeft. En we eindigen deze podcast met een prachtig gedicht van onze eigen Oog-dichter Ingmar Heytze. Hij nam poëtisch afscheid van de anderhalvemetermaatregel.

Het is vandaag 20 jaar geleden: de aanslagen op 11 september. Terrorisme deskundige Bibi van Ginkel vertelt in het Oog over de omstreden militaire gevangenis Guantánamo Bay, die speciaal werd opgezet na de aanslagen om terreurverdachten vast te houden. Het Ministerie van Financiën en het Ministerie van Landbouw hebben rigoureuze plannen voor de aanpak van stikstofuitstoot. Ze willen honderden boeren gaan uitkopen en als het nodig is onteigenen. Jacques Sluysmans, hoogleraar onteigeningsrecht vertelt over de gevolgen van deze plannen in de uitzending. Het VOC-schip De Rooswijk verging op een koude winternacht in 1740. Vier jaar geleden is dit schip onder leiding van Martijn Manders opgegraven en wetenschappelijk onderzocht. De verhalen die naar boven zijn gekomen heeft hij opgeschreven in het boek Rooswijk. Manders vertelt erover in het Oog. Dichter Ingmar Heytze trapte zondag af als opvolger van John Jansen van Galen met een nieuwe poëzie-rubriek. Hij koos gedichten uit naar aanleiding van het nieuws over

De val van Kabul maakt de Europese afhankelijkheid van Amerika pijnlijk duidelijk. Historicus en schrijver Geert Mak besprak deze onderlinge relaties in het Oog. Deze week ging een foto van de laatste Amerikaan in Afghanistan de wereld over. Fotojournalist en voormalig Fotograaf des Vaderlands Ilvy Njiokiktijen kijkt met dubbele gevoelens naar deze iconische foto. Stadsdichter van Amsterdam Gershwin Bonefacia brengt een nieuwe dichtbundel uit: ‘Toen ik klein was, was ik niet bang’. In het Oog leest hij eruit voor en vertelt hij over zijn kindertijd, de tijd dat hij niet bang was. Prinses Alexia gaat haar middelbare school afmaken in Wales. NOS-verslaggever Joris van Poppel kent die school goed, omdat hij daar zelf ook op heeft gezeten. In de uitzending haalt hij herinneringen op uit zijn tijd in Wales.

Maxe geeft les aan een kansenklas. Hoe ervaart zij het plan van minister Slob om extra geld aan leerkrachten gaat geven? En lost dat het personeelstekort op? Had u al ooit gehoord over de Hazara? Musa vertelt over deze etnische groep die voornamelijk in de bergen van Afghanistan woont. Met Henny Vrienten hadden we het over start van het culturele seizoen. En natuurlijk over de ode die zijn band Doe Maar kreeg op de Uitmarkt. En met psycholoog Dalena van Heugten bespraken hoe belangrijk onze nachtrust is. En of dat nu wel zo’n goed idee is, om met het Oog op Morgen op de achtergrond in slaap te vallen.

Daan Brink praatte deze week over de situatie in Afghanistan. Hij is oud-militair en eigenaar van een bedrijf dat gespecialiseerd is in het oplossen van noodsituaties.  Na 5,5 jaar als correspondent in het Midden-Oosten zwaait Ana van Es af. In Met het Oog op Morgen blikte ze terug op haar tijd aan de frontlinie in onder meer Syrië, Libië en Jemen.  Als je voetbal en Formule 1 veilig kan bijwonen, waarom mag de evenementensector dan niks organiseren? Dit vroeg zangeres Aafke Romijn zich deze week hardop af in Met het Oog op Morgen.  Componist en contrabassist Camiel Jansen praatte over zijn muziekstuk dat woensdag in première ging. ‘Mars’ is een muzikale ode aan de ruimte.    En in de bedrijfskantines van Volkswagen zijn er geen curryworsten meer te vinden, tot grote verbazing van Wendy Leenes, eigenaar van het Wurst & Schnitzelhaus in Amsterdam

De Taliban grijpen in hoog tempo weer de macht in Afghanistan. Veel mensen willen vluchten, maar zitten vast. Ook de familie van Akmal wil weg. Waarom dat niet zomaar kan, vertelt hij in Het Oog.  Volgens Melkveehouder Jan Aantjes gebeuren er te veel ongelukken op boerenerven in Nederland. Gemiddeld vallen er per jaar 15 doden en 450 keer is er een bedrijfsongeval met blijvend letsel als gevolg. Aantjes is een van de mensen achter de campagne Boer Veilig en vertelde in Het Oog waarom dit voor hem zo belangrijk is. In het Duitse Bad Nauheim staat sinds kort een standbeeld van Elvis Presley. Op die plek heeft Elvis-imitator Pim Maas de king of rock-'n-roll eens ontmoet. In Het Oog haalt hij deze mooie herinnering op. Er moeten de komende jaren meer voedselbossen komen in Nederland, als het aan minister Schouten van Landbouw ligt. Bosbouw-kundige en voedselbos-expert Malika Cieremans legt in de uitzending uit wat we ons bij zo'n voedselbos moeten voorstellen.

De Wit-Russische atlete Krystana Timanovskaya was zeker niet de eerste die een groot sportevenement aangreep om te ontsnappen uit haar eigen land. De Roemeense handbalster Nicoleta Boriceanu besloot in 1989 na een groot toernooi om in Nederland te blijven. Hoe het toen ging, vertelt ze nu. Het hoogwater mag dan voorbij zijn, de rommel die door de rivieren meegenomen werd is dat niet. Dus heeft boswachter Twan Teunissen het er druk mee. Van dode dieren tot meubels en slib, in de uiterwaarden langs de Waal komt hij van alles tegen. Het zuiden van Europa stond in brand, met bosbranden van Turkije tot Sicilië. Wat moeten we daarmee doen? Bosbrandenexpert Cathelijne Stoof geeft advies. En Tony Bennett vierde zijn 95ste verjaardag in stijl: met een concert met Lady Gaga in de Radio City Music Hall.

Advocaat Peter Schouten heeft weinig vertrouwen in het onderzoek naar de beveiliging rondom Peter R. de Vries. Topambtenaar Tjibbe Joustra is verantwoordelijk, maar die kan als ex-topman van de NCTV niet onafhankelijk zijn volgens Schouten. Twee mannen spanden een rechtszaak aan om de ivf-behandeling van een draagmoeder als aftrekpost op te mogen geven bij de Belastingdienst. Dat heterostellen dat wel mogen is volgens de rechtbank discriminatie, maar daarmee krijgen de mannen hun geld nog niet terug. De Nederlandse regering maakte afspraken met Rusland over de gaspijpleiding Nord Stream 2 in het geheim. Kan dat kwaad en welke andere opties zijn er? En Ankie van Grunsven legt uit waarom de muziek voor dressuur met een paard zo belangrijk is.

Mike Damen, een goed vriend van motoragent Arno, die eerder deze maand werd doodgereden door een vrachtwagenchauffeur, zegt dat de politieleiding de instructie heeft gegeven om deze chauffeur niet meer te controleren. Een 28-jarige Eindhovenaar werd opgepakt, omdat hij online zou handelen in zelfmoordmiddelen. Dat nieuws kwam hard binnen bij Randy Knol. Met online aangeschaft poeder, beroofde zijn dochter zich van het leven. Paul van Tongeren, emeritus hoogleraar filosofie en Denker des Vaderlands, legde uit waarom zoveel mensen geraakt zijn door het overlijden van misdaadverslaggever Peter R de Vries. En zangeres Denisa Jannah over de documentaire 'Ella Fitzgerald - Just One of Those Things'. De 'First Lady of Song' is 25 jaar geleden overleden, maar ze is allerminst vergeten.

Eerder deze week kondigde Malta aan dat ze alleen volledig gevaccineerde bezoekers welkom zouden. Docent Europees Recht aan de Universiteit Utrecht Hanneke van Eijken legt uit of een EU land dat zomaar mag doen. En we keken terug op zes jaar correspondentschap van Tim de Wit. Hoe vaak heeft hij het woord Brexit uitgesproken? Premier Rutte beloofde na de aanslag op Peter R de Vries het ons plechtig: 'Nederland zal de strijd tegen de georganiseerde misdaad winnen'. Emeritus hoogleraar criminologie Cyrille Fijnaut vertelt hoe lang die strijd gaat duren. En de hele week vragen we aan regionale columnisten wat de beste ontdekte plekjes zijn. We lichten er één uit. Die van Theo Hakkert van de Twentse Courant en Tubantia.

De aanslag op Peter R de Vries veroorzaakte een enorme schok in Nederland. En ook onder de collega’s van de misdaadverslaggever. Jan Meeus van NRC vertelt over hoe bang hij nu is. En ook over de twee verdachte die tot nu toe zijn opgepakt. Dit soort liquidaties worden steeds vaker uitgevoerd door jonge jongens. Advocaat Vito Shukrula schetst de achtergrond van deze jongens. Verder vertelt oud-PvdA politicus Lodewijk Asscher over zijn werk als zogenoemde 'kwartiermaker' in Heerlen-Noord. En onze politieke verslaggevers Lars Geerts en Wilma Borgman blikken terug op het afgelopen politieke jaar.

Op welke manier moet de Nederlandse staat recht omgaan met zwarte bladzijdes uit het verleden? Afgelopen donderdag concludeerde een onderzoekscommissie, dat in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken werkte, dat de overheid excuses moet aanbieden voor het slavernijverleden. In de podcast Het Beste uit het Oog vertelt commissievoorzitter Dagmar Oudshoorn hoe dat excuus eruit moet zien. Verder hoor je twee ervaren documentairemakers over het maken van inhoudelijke afspraken met geportretteerde politici. Aanleiding is de ophef over de docu over D66-leider Sigrid Kaag, waarbij het ministerie van Buitenlandse Zaken en haar partij aandrongen op wijzigingen. "Het probleem was dat de makers iemand volgde die halverwege de opnameperiode van functie veranderde", analyseert journalist Coen Verbraak, die in 2012 SP-leider Emile Roemer volgde voor een documentaire. Ook hoor je het bijzondere verhaal van de zwarte muzikant Roland Hayes, die in de jaren 20 als kleinkind van tot slaaf gemaakten de sterren uit de

In Canada werd voor de tweede keer in een maand een massagraf gevonden bij een kostschool voor inheemse kinderen. Er zouden zeker 750 lichamen in liggen. We spreken met Serv Wiemers, die een boek schreef over de Indianen van Noord-Amerika en niet verbaasd is over dit nieuws.  Laurel Hubbard uit Nieuws-Zeeland is de eerste transgender die meedoet aan de Olympische Spelen, volgende maand in Tokio. Hubbard komt uit bij de vrouwen in de superzwaargewichtsklasse gewichtheffen. Trans-activiste Tammie Schoots vertelt over het belang van de deelname.  En vorige week zondag was het vaderdag. Voor de meeste mensen een dag om vaders in het zonnetje te zetten. Maar voor mensen die hun vader verloren zijn of zelf nooit vader zijn geworden, kan het een lastige dag zijn. Journalist Dirk-Jan Roeleven is zoiemand.

De 23-jarige Maria is hoopvol dat in hoger beroep de rechter besluit dat ze toch de naam van haar donorvader krijgt te horen. Ze baseert die hoop op een andere zaak die door donorkinderen is gewonnen. Volgens Maria heeft haar biologische vader in het verleden aangegeven bekend te willen als daarom wordt gevraagd. Maar door een wetswijziging in 2004 had de man de mogelijkheid om te veranderen van 'bekende donor' naar 'anonieme donor'. In deze podcast doet Maria haar verhaal. In het formatieproces zijn de partijen nog niet toe aan de inhoud. Maar in deze podcast wordt daar wel alvast een voorschot op genomen met defensie-historicus Rein Bijkerk.  En een persoonlijk verhaal over slaapapneu. Philips riep deze week miljoenen slaapapneu-apparaten terug omdat patiënten schadelijke schuimdeeltjes kunnen inademen. Nathalie zegt dat zo'n apparaat voor haar van levensbelang is.

Rob van der Kolk van het Landelijk Consortium Hulpmiddelen reageerde op de miljoenenwinsten die Sywert van Lienden maakte met de verkoop van mondkapjes. Het werd een gesprek dat veel losmaakte.  En adviseur van het Openbaar Ministerie, Peter Klerks liet zijn licht schijnen op zogenoemde 'pedo-complottheorieën'.   Amanda Gorman werd in één klap wereldberoemd toen ze het 'spoken word' voordroeg bij de inauguratie van Joe Biden. Artiest Zaïre Krieger mag het gedicht naar het Nederlands vertalen. En we sluiten af met het nummer ‘Altijd Dorst’ van het nieuwe album ‘Huisje aan C’ van cabaretier Youp van ’t Hek.

Politieke partijen hadden bij de invoering van het leenstelsel voor studenten kunnen weten dat dat zou leiden tot problemen op de hypotheekmarkt. Dat zegt Pieter Slaman, onderwijs- en beleidshistoricus van de Universiteit Leiden in deze podcast. Slaman is niet per se tegen het leenstelsel, maar hij vindt dat afgestudeerden geholpen moeten worden bij het kopen van een huis. Museum Boijmans van Beuningen was de afgelopen twee jaar bezig met het voorbereiden van een enorme verhuizing. Ruim 151.000 kunstobjecten uit vijf depots gaan de komende maanden naar een nieuw kunstdepot van het museum. Dat wordt niet gedaan door professionele verhuizers, maar door kustbeheerders en liefhebbers. En dichter Saskia de Jong kreeg de A. Roland Holst poëzieprijs. Ze is er vooral blij mee, omdat ze slecht is in het maken van reclame voor haarzelf, zegt ze in deze podcast.

Shell moet veel sneller dan gepland minder CO2 uitstoten, zo oordeelde de rechter. Dat hadden ze bij Urgenda niet verwacht. Directeur Marjan Minnesma werd totaal verrast door deze uitspraak. Deze week was het precies een jaar geleden dat George Floyd om het leven kwam door politiegeweld. Met Mitchell Esajas oprichter van The Black Archives blikte we terug. Amazon nam een filmstudio. En niet zomaar een, namelijk MGM. NRC tech-redacteur Stijn Bronzwaer vertelde wat de gevolgen zullen zijn. En Benthe Göbel en Sabien Brehler spraken over de dood. Hoe gaan jonge mensen om met het verlies van een dierbare.

De afgelopen week werd de tentoonstelling 'Slavernij' geopend in het Rijksmuseum. In de familie van conservator Valika Smeulders kwamen zowel slaven als slavenhouders voor. Ze kent de gevoeligheden als geen ander. En er was Verantwoordingsdag, met het ministerie van Volkshuisvesting als slechtste jongetje van de klas. Koos Meindert, schrijver van volwassen én kinderliteratuur, gaf tijdens de Annie MG Schmidtlezing zijn visie op de kinder- en jeugdliteratuur. En vrouwelijke componisten verdienen meer aandacht, dat vindt violiste Merel Vercammen. Daarom bracht ze een album uit met muziek van de Franse zussen Lili en Nadia Boulanger.

VVD-leider Mark Rutte wil een ‘ombudsclub’ gaan invoeren, die burgers gaan helpen als ze een probleem hebben met uitvoeringsorganisaties van de overheid. We vroegen aan de Kafka-brigade wat zij van dat idee vinden. En historicus Hans Goedkoop keek voor ons de Nederlandse film De Oost, die afgelopen week in première ging.   Op de Afsluitdijk groeien bijzondere planten. Natuurliefhebber Ben Bruinsma wil die redden, nu de dijk wordt gerenoveerd. Hij verzamelt de zaadjes zodat ze na de verbouwing weer terug kunnen groeien. En Billie Eilish in een korset én met blonde haren. Op sociale media barstten de discussies los. ' Vrouwen-empowerment' of juist niet? Kunsthistoricus Wieteke van Zeil weet het ook niet.