De Rudi & Freddie Show

Hallo! Stikstofcrisis, asielcrisis, energiecrisis, woningcrisis: het wemelde in 2022 van de crises. Haast zou je vergeten dat er ook nog wat goed nieuws was te melden. Om het jaar goed te beginnen daarom deze podcast met een volstrekt willekeurige opsomming van positieve ontwikkelingen. Wat te denken van Niger? Het eerste Afrikaanse land dat rivierblindheid heeft uitgebannen. Slaapziekte? Verdwenen uit Benin, Oeganda, Rwanda en Equatoriaal-Guinea. Malariadoden? Bijna 30 procent minder in het afgelopen decennium (en vorig jaar werd bekend dat onderzoekers van de Universiteit van Oxford een werkzaam vaccin hebben ontwikkeld!). Scheepsbrandstoffen met 3,5 procent zwaveloxides? Mag niet meer (en scheelt 30.000 doden per jaar!).En dan zijn er nog de gunstige binnenlandse ontwikkelingen. Hele categorieën van criminaliteit die nauwelijks meer bestaan. Autodiefstal, ooit een plaag, inmiddels een zeldzaamheid. Fietsdiefstal? Factor vijf gedaald. Inbraak, diefstal, geweldsmisdrijven, vernielingen, muntmisdrijven: allem

29 november 2022 is een dag die we niet snel zullen vergeten. Die ochtend vroegen Jesse en ik (Rutger) het algoritme GPT-3 om een paar zinnen te herschrijven in de stijl van Hugo Claus. Onze mond viel open terwijl het resultaat op het scherm verscheen. Om eerlijk te zijn: ik denk dat ik nog nooit zo onder de indruk ben geweest van een nieuwe technologie. Bijna tien jaar geleden alweer pende ik een stuk over 'de race tegen de machine', oftewel: het gevaar van robots die onze banen komen inpikken. Er is weinig van die angst uitgekomen. Integendeel, de krapte op de arbeidsmarkt is groter dan ooit! Tien jaar geleden werd er nog gewaarschuwd dat de meeste vrachtwagenchauffeurs hun baan zouden verliezen, maar in werkelijkheid kampt Nederland met een nijpend tekort aan vrachtwagenchauffeurs. Tesla-rijders klagen nu zelfs Tesla aan omdat die beloofde software-update die hun auto volledig zelfrijdend zou moeten maken (en waar ze een dikke premium voor hebben betaald) er nóg niet is.Dromen van vooruitgang willen, korto

Luisteraars! Er hangt een nieuw, radicaal idee in de lucht. Eind oktober kwam de antropoloog Jason Hickel er al over vertellen in de Tweede Kamer, de econoom Kate Raworth schreef er een enorme bestseller over, minister Rob Jetten lijkt er wel wat in te zien en inmiddels is het zelfs aangeslagen in CDA-kringen – zie het nieuwe boek van de econoom en christendemocraat Paul Schenderling. We hebben het natuurlijk over 'degrowth' (letterlijk: 'ontgroei'). De aanhangers van deze beweging geloven dat groene groei ons niet kan redden van de klimaatramp, en dat we simpelweg veel minder moeten consumeren. Of in de woorden van Schenderling: 'Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat het mogelijk is de economie op een groene manier te laten groeien en tegelijkertijd de milieuschade terug te dringen.'In deze podcast hebben Jesse en ik het over de analyses, feiten, dromen en idealen die de ontgroeiers naar voren brengen. Is 'degrowth' de oplossing voor bijna alles? Is het mogelijk, en zo ja, is het wenselijk?Leesvoer bi

Luisteraars! Vanwege gierende hoestbuien van Jesse kon de vorige Rudi & Freddie Show niet doorgaan. Daarmee is er vier weken aan content gehamsterd, die we nu in één podcast over je gaan uitstorten. Te beginnen met ons bezoek aan de EA Global Rotterdam-conferentie. EA staat voor effectief altruïsme, een club mensen die bezig is met nadenken over hoe je zoveel mogelijk goed kunt doen voor de wereld. Kun je cynisch over doen, maar het was eigenlijk hartstikke mooi! Veel mensen ontmoet die oprecht goede ideeën hebben over goed doen. Daar hebben we het over. Helaas moeten we het dan ook hebben over het feit dat dit waarschijnlijk onze laatste all-inclusive uitnodiging voor een EA-conferentie was. Eén van de grote geldschieters van EA was namelijk Sam Bankman-Fried, tot een paar maanden geleden een miljardair met een cryptobeurs, maar naar nu blijkt: een loeiende fraudeur (oh ironie). Verder: de kwestie Arib. Vorige week vertrok bijna de hele ambtelijke top van de Tweede Kamer nadat zij zich in de kou gezet vo

Luisteraars! Deze keer is Tobias Leenaert te gast in onze podcast. Hij is de man die je misschien wel de meest effectieve dierenrechtenactivist van de Lage Landen zou kunnen noemen. Tobias is een van de oprichters van ProVeg, een hele hippe club die de transitie naar een meer plantaardig dieet probeert te versnellen. De aanleiding van dit interview? Onlangs is Tobias boek' Naar een vegan wereld. Een pragmatische aanpak gepubliceerd. Misschien denk je bij een veganist aan een ietwat bleek en drammerig type, maar Tobias is een frisse en bedachtzame Belg die heel goed nadenkt over hoe hij anderen zo goed mogelijk kan overtuigen. Want gelijk hebben is leuk, maar gelijk krijgen is nog veel leuker. Maar liefst 60 procent van de Nederlanders is al voor een verbod op de intensieve veehouderij, maar hoe gaan we van A naar B?We hebben het over de vraag waarom Tobias meer dan twintig jaar geleden al veganist werd, en hoe moeilijk dat toen nog was. We hebben het over waarom de dierenrechtenbeweging zo lang zo weinig resu

Luisteraars! Hoe verander je de wereld? Als het gaat over een ethisch leven, dan gaat het vaak over wat we allemaal niet meer mogen: niet vliegen, geen vlees eten, misschien zelfs geen kinderen krijgen. Maar als je dan alles goed doet, heb je in het beste geval je persoonlijke impact tot nul gereduceerd – alsof je net zo goed niet had bestaan. Er is een nieuwe beweging van mensen die zichzelf, een tikje pompeus, 'effectieve altruïsten' noemen en die de lat hoger leggen. Zij benadrukken dat mensen uit rijke landen, zoals Nederland, beter kunnen focussen op hoe ze hun twee meest schaarse goederen besteden.In de eerste plaats: je geld. De modale Nederlander behoort al tot de rijkste 3,5 procent van de wereldbevolking, maar gemiddeld geven Nederlanders slechts 0,4 procent van hun inkomen aan goede doelen (waarbij ze doorgaans geen aandacht besteden aan de vraag welke doelen het effectiefst zijn). En in de tweede plaats: je tijd. Een fulltime carrière bestaat uit 80.000 uur (2.000 werkweken) en hoe we die tijd bes

Ha luisteraars! We hebben hem eindelijk achter de microfoon gekregen: Diederik Samsom. We kennen hem als voormalig partijleider van de PvdA, maar dat was een baantje van niks vergeleken met zijn huidige functie. Samsom is nu de stafchef voor Frans Timmermans, eigenlijk de topambtenaar die leiding geeft aan de Europese Green Deal – het enorme pakket maatregelen waarmee de EU in 2050 klimaatneutraal wil zijn.Ga er even voor zitten, want het werd een gesprek van bijna twee uur. We hebben het over Ecodesign: de geweldig gave richtlijn die onze stofzuigers, warmtepompen en lampjes zuiniger maakt. We hebben het over de Groningse gasbel: moet dit taboe geslecht worden? We hebben het over het prijsplafond voor elektriciteit (ik –Jesse – denk: dit wordt een shitshow, Diederik denkt: valt wel mee). We hebben het over niet-gehaalde ambities die worden bestreden met nog hogere ambities. We hebben het over de waterstofambities van de Europese Commissie: kostbare energieverspilling of bittere noodzaak? We hebben het over h

Luisteraars, een nieuw seizoen, een nieuw geluid, en een podcast waarin Jesse een uurtje informatiedicht oreert over de huidige energiecrisis.Poetin was de gastoevoer aan Europa al lekker aan het titreren, nu heeft hij de belangrijkste pijpleiding helemaal dichtgedraaid. Gas is dik twintig keer duurder dan het ooit was, stroom ongeveer tien keer duurder. En als we de markt mogen geloven – en bij De Rudi & Freddie Show zeggen wij: geloof altijd de markt – zullen de prijzen nog een paar jaar hoog blijven. Wat zijn de implicaties van het dichtdraaien van de Russische gaskraan? Waar halen we nu ons gas vandaan? Waarom is dat gas zo vreselijk duur? En: waarom weet Europa nog nauwelijks haar gasconsumptie te reduceren? Hoe werkt de stroommarkt? Waarom is de prijs van stroom zo sterk afhankelijk van de gasprijs? En zijn er oplossingen voor deze energie-shitshow? Leesvoer bij deze aflevering- Het was een heerlijk meanderend gesprek, dus we noemden slechts een tussendoortje: Hoe overleef je een autocratie? van Mas

Luisteraars! Tot voor kort was mijn gast Vinzenz Ziesemer een keurige ambtenaar bij de afdeling Algemene Financiële Economische Politiek (AFEP). Deze frisse economenclub van het Ministerie van Financiën bemoeit zich tegen ongeveer elk beleidsonderwerp aan: van coronasteun tot woningbouwsubsidies, van pensioenen tot vermogensbelastingen. Als onderdeel van de Haagse beleidsmachine zag Vinzenz ook wat er mis ging. Teveel verkokerde ministeries, die bij elk beleidsonderwerp de loopgraven induiken om hun vooringenomen posities te bevechten. Teveel brandjes blussen, waardoor te weinig tijd overblijft om goed na te denken over de langlopende thema's. En te weinig mogelijkheden om het gesprek over beleid breder te voeren dan binnen de muren van het ministerie. Daarom heeft Vinzenz begin dit jaar afscheid genomen van de ambtenarij om een economische denktank te beginnen: het Instituut voor Publieke Economie.We hebben het over het waarom van zijn denktank. Over hoe de ambtenarij werkt. Over begrotingsbeleid in Nederlan

Luisteraars! Ik (Jesse) was op vakantie, Rutger is op vakantie, dus eigenlijk hadden we een zomerstop ingelast. Maar die is bij deze weer uitgelast, want ik ga solo nog wat interviews doen. Verwacht van mij gesprekken met gasten die sowieso een introductie behoeven.Bijvoorbeeld mijn gast in deze aflevering: Wouter Leenders, bezig met promoveren aan de Universiteit van Californië en connaisseur van de Nederlandse belastingpolitiek. Leenders is eigenlijk de lokale franchisenemer van Thomas Piketty: wat Piketty deed voor Frankrijk en de VS – ongelijkheid in kaart brengen –, dat doet hij voor Nederland.Zo schreef Leenders samen met een aantal co-auteurs dit jaar een belangwekkend onderzoek over ongelijkheid en herverdeling: wie betaalt er belasting en wie ontvangt de overheidsuitgaven? Spoiler: de rijkste Nederlanders betalen het laagste tarief.Ook deed hij onderzoek naar belastingontduiking. Hij kreeg geanonimiseerde gegevens van de Belastingdienst over spijtoptanten die hun zwarte vermogen op bijvoorbeeld een Z

Laat de volgende cijfers even tot je doordringen:Op dit moment werkt ongeveer een op de zes werkenden in de zorg. Als onze zorgbehoefte zich blijft ontwikkelen zoals verwacht, zal dat in 2060 een op de drie moeten zijn. Ondertussen zal het aantal beschikbare mantelzorgers per 85-plusser afnemen van ongeveer vijftien in 2015 naar nog maar zes in 2040, volgens de Sociaal-Economische Raad.Waarom staat dit niet iedere dag op de voorpagina van alle kranten? Begin deze maand was er een landelijke protest van de huisartsen, dat helaas maar weinig aandacht kreeg. Het NOS Journaal had meer zendtijd ingeruimd voor het Australische verbod op huiskatten buitenshuis, en minister Ernst Kuipers wilde niet eens de moeite nemen om de demonstranten even te woord te staan.Maar als de huisartsen van Nederland demonstreren is er écht iets aan de hand. Dat doen ze namelijk vrijwel nooit. Vorig jaar verlieten 138 jonge huisartsen het vak vanwege de oplopende werkdruk. Dat was het hoogste aantal in een decennium.Correspondent Lynn B

Luisteraars! De Republikeinse gremlin Newt Gingrich beweerde ooit veel geleerd te hebben van onze gast, en dan met name van zijn boek Chimpanzee Politics. In 1994 werd Gingrich het Amerikaanse alfa-aapje, toen hij de Republikeinen een glorieuze verkiezingsoverwinning bezorgde. We nemen het onze gast maar niet al te kwalijk. We spreken met primatoloog Frans de Waal. Hij heeft een kersvers boek over apen getiteld Anders: Gender door de ogen van een primatoloog. Inmiddels is het populair te geloven dat sociale vorming bijna geen grenzen kent. Vrijwel alle genderverschillen zouden verklaard worden door cultuur. Meisjes spelen met poppen, want zo hebben ze dat geleerd. Maar, zo vertelt de Waal, wie naar apen kijkt, kan moeilijk anders concluderen dan dat gender een duidelijk biologische basis heeft. Bij apen vertonen meisjes al vroeg meer zorgzaam gedrag en interesse in baby's, terwijl jongens hun jonge jaren ravottend en worstelend doorbrengen. Een podcast dus, over gender bij apen. Is mannelijk machogedrag ideol

Luisteraars! ‘This is a cold and dead place.' Dat was de conclusie van een Britse abolitionist – iemand die streed tegen de slavernij – toen hij in 1841 een bezoek bracht aan Nederland. Er bleek geen animo te zijn voor een nationale vereniging tegen de slavernij. De gereformeerden wilden niet samenwerken met de liberalen, omdat die laatsten hun vergadering niet openden met gebed. De voorzitter van de gereformeerde vereniging van abolitionisten merkte op ‘dat de handhaving van het christelijk beginsel (…) van meer belang is, dan de aanwinst van nieuwe leden.'De Nederlandse anti-slavernijbeweging heeft nooit veel voorgesteldDe pijnlijke waarheid is dat de Nederlandse anti-slavernijbeweging nooit veel heeft voorgesteld. In 1842 kwamen de abolitionisten met drie afzonderlijke petities. Eén petitie van de gereformeerden, één petitie van de liberalen en één petitie van een groep Rotterdamse vrouwen. Die laatste was de grootste, maar kreeg alsnog maar 128 handtekeningen. Ter vergelijking: in 1853 werd een petitie te

Luisteraars! Onderzoekspopulisme: het is een stijl van politiek die aan populariteit aan het winnen is. Je vuurt een hagelschot aan vragen af, waarbij je appjes, sms'jes, notulen, nota's, conceptverslagen, en meer uitvraagt. Je wilt antwoord op de kleinste details. Als die informatie dan niet komt, of er vragen openblijven, dan claim je obstructie: 'Het kabinet wil de Kamer niet informeren, nu is het echt on-mo-ge-lijk om nog de controlerende taken uit te voeren!'De onderzoekspopulist verhult zijn verdenkingen als vragen. De suggestie is dat er kwalijke zaken worden achtergehouden. De kunst is om zoveel mogelijk vragen open te houden, zodat ze een canvas vormen waarop iedereen zijn wantrouwen kan projecteren: Kamerlid vraagt, regering houdt achter – schande!Afgelopen week zagen we in de Tweede Kamer een paar mooie voorbeelden van het onderzoekspopulisme. Het debat over #smsgate bijvoorbeeld, waarin Caroline van der Plas (BBB) op een goed moment zelfs de telefoonrekening van Rutte wilde uitvragen. Het vertrekp

Luisteraars! Ditmaal een podcast met Simon Kuper, columnist bij de Financial Times, schrijver van schandalig veel boeken. Over eigenlijk van alles: de economie van voetbal, een Nederlandse dubbelspion voor de KGB, de Oxford-elite, FC Barcelona. Helaas moest Rutger op weg naar de studio rechtsomkeert maken: kind met koorts, doe je niks aan. Dus moest ik het alleen rooien. Jammer voor de structuur.We hebben het eerst over zijn nieuwe boek Chums. How a Tiny Caste of Oxford Tories took over the UK. Boris Johnson, Dominic Cummings, David Cameron, allemaal Britse hotemetoten die een opleiding hebben gedaan aan Oxford. Geen toeval, meent Kuper, want Oxford is een plek waar je zeer overtuigend leert praten over zaken waar je eigenlijk niks van weet. Dat is op zich prima als het blijft bij politiek LARP'en in een studentenvereniging. Het wordt minder grappig wanneer je een land de Europese Unie uit geleidt. Verder hebben we het over voetbal, vooral over geld en voetbal. Krijgen we niet veel te weinig voetbalwedstrijde

Luisteraars! Dit keer een gesprek met Eva Rovers, auteur van het kersverse boekje Nu is het aan ons. In het boekje doet zij een oproep tot echte democratie. Geen verkozen aristocratie van parlementariërs, maar een burgerberaad, waarbij honderd willekeurig ingelote Nederlanders praten over oplossingen voor heikele politieke kwesties. De afgelopen jaren zijn er enkele succesvolle burgerberaden geweest: in Ierland over abortus, in Frankrijk over klimaatverandering, in de gemeente Zeist over lokale bezuinigingen. Wat valt er te leren van die ervaringen? En kunnen we hiermee het draagvlak voor het tegengaan van klimaatverandering vergroten? Hoe voorkom je dat steeds dezelfde witte, hoogopgeleide, gepensioneerde mannen komen opdagen (zoals bij inspraakavonden vaak het geval is)? En is klimaatverandering werkelijk het beste onderwerp voor een burgerberaad? Elk voornemen roept vaak honderden nieuwe technische vragen op. Oké, minder energie gebruiken, maar hoe dan? Welke apparaten gaan we reguleren? En als we stofzuig

Met zijn vernieuwende ideeën over de journalistiek zou je Joris Luyendijk gerust de intellectuele founding father van De Correspondent kunnen noemen. Hij is antropoloog en auteur van bestsellers als Het zijn net mensen (2006), Dit kan niet waar zijn (2015) en, vers van de pers, De zeven vinkjes. We spreken Joris over dat laatste boek, dat al veel stof heeft doen opwaaien. Het gaat over hoe mannen 'zoals Joris Luyendijk' de baas spelen. Zij hebben namelijk zeven 'vinkjes' die hen de wind in de rug geven: man (1), hetero (2) en wit (3). Ze hebben minstens één hoogopgeleide of welgestelde ouder (4), minstens één in Nederland geboren ouder (5), en ze zijn zelf naar het vwo/gymnasium (6) en naar de universiteit (7) gegaan.We gingen met Joris in gesprek over zijn eigen leercurve en zijn werkwijze als schrijver. We vroegen wanneer succes dan wel echt 'verdiend' is (wat Joris een 'typische zevenvinkjesvraag' vindt), en spraken over de ‘quasi-ironische opgewektheid van zevenvinkjes’ die het presteren om boeken te schr

Luisteraars! Dit keer een gesprek met Jelmer Mommers, gewaardeerd collega en auteur van het ge-update boek 'Hoe gaan we dit uitleggen?' (die moet je dus kopen). De podcast verloopt langs de klassieke lijnen van de protestantse preek: verdoemenis, verlossing, dankbaarheid. Hoe staat het klimaat ervoor? Veel ruimte is er niet meer om de opwarming onder anderhalve graad te houden. En we lijken af te koersen op meer opwarming. Maar wat dan? Hoeveel zorgen moeten wij ons maken over doemscenario's? Ondertussen zijn er ook een hoop ontwikkelingen die positief stemmen. Hernieuwbare energie concurreert fossiele bronnen er op kosten al bijna uit. Iets wat tot voor kort eigenlijk niet voorstelbaar was. Maar kunnen we het ook bouwen? We lopen aan tegen tekorten aan personeel en stroperige procedures. De milieubeweging is altijd goed geweest in 'nee' zeggen, maar wat als er nu vaker 'ja' moet worden gezegd. Tot slot: Rusland is een energiesupermacht, die Europa voorziet van kolen, gas en olie. Daar zijn we inmiddels niet

Neem in deze dagen maar eens een podcast op die nog actueel is op het moment dat je de aflevering publiceert. Terwijl de geschiedenis in een krankzinnige stroomversnelling is beland, kunnen we van één ding vrij zeker zijn: Europa heeft volgende week, volgende maand én volgend jaar nog honderden miljarden kubieke meters aardgas nodig. En daarvoor zijn we vooral afhankelijk van Rusland. Sterker nog, terwijl in de afgelopen dagen de tanks oprukten in de richting van Kyiv, kwam er alleen maar méér Russisch gas door Oekraïense pijpleidingen richting Europa. Ongeveer 40 procent van het gas dat we in Europa gebruiken om stroom op te wekken, fabrieken te laten draaien en huizen te verwarmen, komt uit Rusland. Kunnen we wel zonder Russisch gas?Het is makkelijk te roepen dat we zo snel mogelijk van dat Russisch gas af moeten. Maar kan het ook in de praktijk? Hoe wekken we onze energie nog op als we tegelijkertijd de Duitse en Belgische kerncentrales uitzetten, de Groningse gaskraan dichtdraaien, biomassa in de ban doen

Er was een tijd, niet eens zo heel lang geleden, dat de slavernij – het uitbuiten en verhandelen van mensen – een geaccepteerd en normaal onderdeel van de maatschappij was. Maar op een gegeven moment is het verdwenen. Of althans, volgens de Internationale Arbeidsorganisatie leven er nog steeds 40 miljoen mensen in slavernij, maar het verhandelen van mensen is nu in ieder geval verboden, illegaal, in ieder land op aarde.Het is makkelijk om te denken dat die officiële afschaffing van de slavernij onvermijdelijk was. Het gevolg van de Verlichting, de industrialisatie, of 'de vooruitgang' in het algemeen. Maar niets is minder waar. De geschiedenis van het abolitionisme, de beweging om de slavernij voor eens en altijd af te schaffen, laat zien dat het ook heel anders had kunnen lopen. Hoe is het de abolitionisten gelukt om zo'n vanzelfsprekend en zo'n lucratief instituut omver te werpen? Een ding is zeker: vandaag de dag kunnen we nog steeds ongelofelijk veel leren van hun succes. In de afgelopen maanden verslond