Beter | Bnr

Met de nieuwste draadloze sensoren kunnen we patiënten beter in de gaten houden. Het vraagt een compleet nieuwe werkwijze voor het verpleegkundigen, maar het is beter, goedkoper en tijdbesparend. Patiënten op de verpleegafdeling worden normaalgesproken drie keer per dag gecontroleerd op hun bloeddruk, temperatuur, hartfrequentie, saturatie. Eén keer per dienst van de verpleegkundige. Het risico is dat de patiënt in de tussentijd ongemerkt achteruitgaan of een wegzakker krijgt.  Koeien-sensor Dat overkwam een familielid van tech-ondernemer Gerard Griffioen, en de man overleed op de verpleegafdeling van het ziekenhuis. Dat moet toch anders kunnen, dacht Griffioen. Toevallig had hij een sensor ontworpen voor koeien-houders die rustig 100 koeien tegelijkertijd meet. De boer kan zo in een oogopslag zien welke koe minder herkauwd en dus niet zo lekker gaat.  Griffioen ontwikkelde zijn koeiensensor door tot het geschikt was voor mensen en inmiddels gebruiken meerdere ziekenhuizen deze oorsensor om de patiënten op ve

Longkanker is de nummer 2 doodsoorzaak in Nederland. Jaarlijks sterven er ruim 10.000 mensen aan longkanker. Het LUMC werkt aan een baanbrekende therapie om met je eigen witte bloedcellen de longkanker te lijf te gaan. TIL-therapie Kanker heeft de unieke eigenschap om het eigen afweersysteem te foppen. De kankercellen doen zich voor als lichaamseigen cellen, waardoor het immuunsysteem de cellen niet aanvalt. Maar enkele witte bloedcellen laten zich niet foppen. Die dringen wel door tot het tumor - maar meestal zijn ze met te weinig om de kanker volledig op te ruimen. In het LUMC nemen ze deze sterke, slimme witte bloedcellen uit het lichaam. Vervolgens geven ze de bloedcellen flink wat te eten, en zo kweken ze in vijf weken genoeg witte sterke bloedcellen om de tumoren aan te pakken. Deze nieuwe aanpak voor longkanker heet TIL-therapie. Op dit moment krijgen zes patiënten de therapie aangeboden, omdat ze nog moeten kijken of het echt veilig is. Longarts Laurie Steinbuch legt uit hoe het precies zit.  Longkank

Kunstmatige intelligentie kan het leeuwendeel van de zorgadministratie doen, waardoor zorgpersoneel de handen vrij heeft voor hun patiënten. Ontslagbrieven schrijven, patiëntenvragen beantwoorden, no shows voorspellen en dossiers samenvatten.  AI kan 80% van de administratie overnemen, of zelfs 90 proces. Daar zijn teamleider implementatie van AI in het UMC Utrecht Ilse Kant en CMIO van het UMC Groningen Tom van der Laan het nog niet precies over eens, maar dát AI de 'pyjamatijd' van artsen, de administratie en voorbereidingen die zijn nu 's avonds laat nog aan het doen zijn, kan overnemen, dát weten zij zeker.  Wel belangrijk: instrueer de AI goed. Want geef je te weinig informatie, dan bedenkt deze software lukraak afspraken en klachten. En als je niet zegt dat de mails 'beleefd en vriendelijk' moeten zijn, dan komt het ding met hele aparte suggesties...See omnystudio.com/listener for privacy information.

Niet meer naar een ziekenhuis, maar thuis uitvinden of je iets mankeert. De nieuwste testen detecteren hartfalen en nierschade.  Een wattenstaafje in je neus en je weet of je besmet bent. Met corona hebben we allemaal kennis gemaakt van thuisdiagnose. Er zijn nog veel meer thuistesten die de zorg kunnen ontlasten.  Hartaanval Denk bijvoorbeeld aan mensen die denken dat ze een hartaanval hebben gehad. Dagelijks melden zich in Nederland ruim 2500 mensen met klachten van pijn op de borst bij huisarts, huisartsenpost of 112. Om het zekere voor het onzekere te nemen, worden deze mensen met gillende sirenes naar de spoedeisende hulp gebracht. In 85 procent van de gevallen is dat, soms traumatiserende ritje, overbodig.  Het Limburgse ziekenhuis VieCuri ontwikkelde een test die huisartsen en ambulancepersoneel kan gebruiken om een hartstilstand te detecteren met een simpel vingerprikje. Cardioloog Joan Meeder vertelt hoe de test in zijn werk gaat.  Nierschade Een op de tien Nederlanders heeft chronische nierschade. D

Wist jij dat er vapes bestaan met spelletjes erop. Neem een trekje na een game over en je kan weer verder spelen.  "Dit is de manier waarop de tabaksindustrie kinderen verslaafd krijgt aan vapes en verslaafd aan nicotine", vertelt Esther Croes, tabaksexpert bij het Trimbos-instituut. Zij ziet zorgelijke ontwikkelingen in het onderzoek dat het Trimbos-instituut doet naar vapen en rokende jongeren. Een op de vijf jongeren heeft afgelopen jaar gevaped. Zelfs kinderen van 10, 11 en 12 jaar oud vapen wel eens: 8% van de kinderen in groep 7 en 8 hebben afgelopen jaar gevaped. En twee derde van de vapers rookt ook. "Op die manier gaan we de rookvrije generatie niet halen."  Vapen is lang niet zo onschuldig als we denken. De vraag is: hoe krijg je je tiener van die e-sigaretten af? Kinderlongarts Noor Rikkers (LUMC) en stoppen-met-roken-coach Sylvia Heddema, schreven samen het boek "Stoppen met vapen” dat vorige week verscheen. De belangrijkste tip voor ouders: wordt niet boos. Stel daarentegen wat en hoe vragen: wat

Personeel op de operatiekamers wil geen 80-urige werkweken meer. Maar ja.. het personeelstekort is nijpend. Hoe we dat gaan oplossen en welke rol moet technologie daarin spelen?  Marlies Schijven, hoogleraar chirurgie bij het Amsterdam UMC heeft net 6,4 miljoen euro Europese subsidie gekregen om onderzoek te gaan doen naar stress van het operatieteam. 'Ik heb zelf een tijd een T-shirt aan gehad dat mat hoe gestest ik was. Ik dacht dat ik heel rustig was, maar mijn hartslag was 120', vertelt Schijven. Het was een eyeopener voor Schrijven en nu gaat ze onderzoek doen wat stressvolle situaties zijn voor zorgverleners in en rondom de OK en hoe deze stressoren verminderd kunnen worden. Een van de stressoren kan zijn dat een patiënt achteruit gaat tijdens een operatie. Maar een onzeker rooster en een operatie die uitoopt kan ook stress veroorzaken.  John van den Dobbelsteen, hoogleraar Medical Process Engineering, TU Delft, ontwikkelde al digitale operatieassistent en nu werkt hij aan een digitale operatiemanager.

De groep ouderen die veel zorg nodig heeft groeit gigantisch. En het aantal verpleeghuisplekken groeit niet mee. Nu al wachten er 22-duizend mensen op een kamer en die wachtlijst wordt nog véél langer de komende tijd. Investeerders spelen daar handig op in: commerciële zorghuizen schieten als paddenstoelen uit de grond, maar hoe zit het daar met de kwaliteit van zorg? Waar kun je als hulpbehoevende oudere nou goed terecht de komende jaren? Te gast zijn:  Hilde Verbeek, hoogleraar aan de Universiteit Maastricht, gespecialiseerd in de Zorgomgeving voor Kwetsbare Ouderen.  Loek Winter, zorgondernemer en bestuurder van de ouderenzorg-franchiseketen de Herbergier.   Om te beginnen met de vraag: is een gevulde spaarpot een garantie voor betere zorg?  Verbeek en Winter denken van niet. De zorg is zo geprotocolleerd dan commerciële of 'particuliere' ouderenzorgorganisaties niet andere of betere zorg leveren dan de reguliere ouderenzorgorganisaties. Wel is de sfeer in een particuliere ouderenzorg anders. Bij de Herber

Het is een schrikbeeld én een uitkomst voor het personeelstekort: AI die de zorg overneemt. Maar hoever zijn we nou eigenlijk?  Volgens Kicky van Leeuwen, die gepromoveerd is op de toepassingen van AI in de zorg, wordt het een stuk minder veel gebruikt dan het lijkt. Eigenlijk wordt AI nu alleen nog gebruikt voor het analyseren van beelden (MRi-scans en CT-scans). Radioloog Merel Huisman vindt dat zij nog steeds beter is dan de AI die zij gezien heeft in haar vakgebied. Een radioloog kan namelijk álle typen beelden analyseren, terwijl een  En toch gaat AI veel meer werk van artsen overnemen in de nabije toekomst, zegt Geert Litjens, hoogleraar Al voor de analyse van medische beelden in de pathologie en radiologie, verbonden aan het Radboud UMC. 'AI gaat artsen niet vervangen. Maar het gaat werk doen van artsen die wij graag hadden willen hebben', legt hij uit. We móeten binnenkort AI wel deels het werk van artsen laten doen, omdat er zometeen simpelweg niet genoeg radiologen zijn om al het werk te doen.  Een

Ongeveer 1,2 miljoen mensen in Nederland slikken antidepressiva. En één op vier Nederlanders krijgt tenminste één keer in z'n leven in depressie. Er zijn tientallen soorten therapie, maar garantie op succes is er zeker niet. De laatste tijd wordt er ook in de medische wereld steeds meer geëxperimenteerd met psychedelica zoals ketamine, die je wellicht meer als partydrug kent, en de resultaten lijken veelbelovend.    Psychiater Robert Schoevers, hoogleraar bij het UMC Groningen, doet dat onderzoek.  En Pim Cuijpers, emeritus-hoogleraar klinische psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, staat bekend als één van de meest vooraanstaande onderzoekers naar effectieve behandelingen in de ggz. Hij vindt dat we moeten stoppen met het ontwikkelen van nog meer nieuwe behandelingen. We zouden veel meer moeten kijken naar welke bestaande behandelingen bij welke patiënten het beste werken. Want dát weten we nu niet. We proberen maar wat. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Robots in de zorg, op papier lijkt dat een geweldige oplossing voor het personeelstekort. Want er kan al van alles: Van robotarmen die opereren, tot rijdende gevallen die medicijnen rondbrengen en mensen vermaken. In hoeverre maken we al optimaal gebruik van de mogelijkheden en wat komt er in de toekomst aan?   Ik bespreek het met   Maroeska Rovers, hoogleraar medische technologie en innovatie aan het Radboud UMC en wetenschappelijk directeur van TechMed centre van de Universiteit van Twente. Ze is gespecialiseerd in besluitvorming over robots in de zorg.    In deze aflevering twee reportages. De eerste is de operatierobot Da Vinci uit het UMC Utrecht en de chirurg die daar veel mee werkt: Jelle Ruurda.  En de andere is robot Tonny, de robot die gebruikt wordt in de geestelijke gezondheidszorg. Onder andere in ggz-Oost Brabant. En de psychiatrisch verpleegkundige Ton de Kleijn. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland heeft het grootste medicijntekort van heel Europa. Hoe kan dat? En vooral: hoe lossen we het op? Bijna iedereen die medicijnen slikt krijgt wel eens te horen dat net HUN medicijn niet beschikbaar is. Zo hadden we recent te weinig astma-pufjes voor kinderen, te weinig essentiële antibiotica en te weinig medicatie tegen schizofrenie. In 2022 was er nog zo'n 1500 keer een medicijntekort, maar het jaar erop al bijna 2300 keer! Apotheken zijn gemiddeld één fulltime werknemers kwijt aan het zoeken naar oplossingen hiervoor. Na aanleiding van deze schrijnende tekorten, debatteerde de Tweede Kamer dit voorjaar meerdere keren over het onderwerp. De kamer droeg allerlei oplossingen aan, maar de demissionair minister van Volksgezondheid – Pia Dijkstra – gaf aan dat ze er eigenlijk niet zoveel aan kan doen.   Is dat wel zo? En denkt de nieuwe minister, Fleur Agema van de PVV, hier ook zo over?   We Bespreken het met René Claassen, de man die voor de PVV in de Tweede Kamer zit en Agema's portfeuille overneemt.  

Met de ondergang van huisartsenketen Co-Med zitten tienduizenden patiënten zonder vaste huisarts. Het was de laatste tijd veel in het nieuws, omdat Co-Med na wanbeleid failliet verklaard werd.   En dat terwijl er al 500.000 mensen in Nederland zonder huisarts. Tenminste, dat is de schatting van de Landelijke Huisartsen vereniging. Er zijn vreemd genoeg meer huisartsen zijn dan OOIT, volgens het Pensioenfonds voor Huisartsen, de SPH, maar ze willen simpelweg geen praktijk meer voeren.   Tijd voor nieuwe oplossingen!   Vóór de problemen met Co-Med aan het licht kwamen, maakten wij al een uitzending over nieuwe vormen van ondernemen in de huisartsen zorg.   Luister naar onze uitzending van 6 maart jongst leden. Waarin in sprak met   Tom Kliphuis, directeur van de ONLINE huisartsenpraktijk Arene – de praktijk die nu dus 9 van de 12 patiënten van Co-Med overneemt  En Bob Verhagen, huisartsconsultant en oprichter van de huisartsenketen Buurtdokters, dat juist de randzaken van huisartsenpraktijken wil overnemen.

Elke dag vult de gezondheidszorg 80 vuilniswagens met afval. Dat is 4% van ál het afval van Nederland! De sector die ons beter moet maken zorgt tegelijkertijd voor enorme milieuschade, en dat maakt mensen weer ziek. Hoe dat komt en wat de oplossingen zijn, bespreken we in BNR Beter.  Te gast zijn:   Evelyn Brakema, huisarts in opleiding en voorzitter van de Groene Zorg Alliantie, een netwerk van zorgprofessionals dat zich inzet voor verduurzaming van de zorg.   Talitha Hoppe, operatie-assistent en Green Team coördinator bij het OLVG in Amsterdam.  Medicijnen  Brakema verzet zich tegen de vervuiling van medicijnen. Het maken van medicijnen is al enorm vervuilend. Tijdens de coronacrisis werd de roep om medicijnen in Europa te produceren steeds groter. Een klein probleem: medicijnen in Europa maken is veel duurder, omdat Europa strengere milieuregels handhaaft. Het afval van medicijnfabrieken kan in Europa niet zomaar in de rivier gedumpt worden. In China en India zijn die milieuregels soepeler – en is de p

Met het groeiende personeelstekort in de zorg wordt het hoog tijd om te kijken naar wat we zelf kunnen doen. Dan kunnen we artsen en verpleegkundigen vrijspelen voor het meer ingewikkelde medische werk. Thuismonitoring moet de oplossing zijn, en er kán ook al een hele hoop!  Te gast zijn  Maaike Kleinsmann, Hoogleraar Design van de digitale transformatie bij de TU Delft en het LUMC.   En Walter van Kuijen, CEO van SmartQare - het bedrijf dat een klein, medisch meetapparaat heeft ontwikkeld voor thuis, genaamd ViQtor.  Elke ziekte een eigen monitoring Bijna elke ziekte, elk 'zorgpad', heeft al een thuismonitoringsdevice. Mensen met diabetes kunnen steeds makkelijker hun bloedsuiker meten. Tegenwoordig kunnen ook hartpatiënten een horloge dragen die een boezemfibrilleren en een hartstilstand kan detecteren. COPD-patiënten kunnen een eigen device dragen. Het probleem is alleen: elke afdeling ontwikkelt zijn eigen thuismonitoring ontwikkeld. Wat te doen als je meerdere aandoeningen hebt?  Gegevensuitwisseling

Gamen is een zeer populair tijdverdrijf onder jongeren. Sterker nog: uit onderzoek van een paar jaar geleden, blijkt dat meer dan kwart van de jongeren minstens 24 uur per week gamet. Da's gewoon een parttimebaan! Wanneer gaat het gamegedrag van je kind over de grens? Hoe herken je een gameverslaving? Wat zijn de rode vlaggen en wat valt ertegen te doen?  Te gast zijn  Michiel Smit, hij was gameverslaafde. Hij schreef het boek Gameboy en hij begeleidt jongeren die zelf gameverslaafd zijn  Hanneke Scholten, orthopedagoog en assistent professor e-health bij het Erasmus MC.  Gameverslaving Een gameverslaving is sinds 2018 door de World Health Organization (WHO) erkent als officiële stoornis. Anderzijds staat het nog niet in de DSM, het handboek voor psychologen en psychiaters. Het is een gedragsstoornis van gedrag dat op zich niet schadelijk is, legt Scholten uit. Maar het kan wel een tekens zijn dat er iets anders scheelt. Misschien wordt iemand gepest, of heeft hij of zij last van een andere stoornis zoals

We kunnen miljoenen, zelfs miljarden besparen als we stoppen met onnodige behandelingen. Minder CT-scans, minder medicijnen, minder operaties en minder bezoekjes aan het ziekenhuis. Heupoperaties In het St Antonius Ziekenhuis in Utrecht krijg je met een gebroken heup niet meer automatisch een operatie. Trauma geriatrische chirurg Detlef van der Velde vertelt waarom hij niet meer iedereen opereert aan een gebroken heup. 'In veel gevallen is het een teken van een naderende dood.'  Samen beslissen Maar ja, vertel dát de familieleden maar eens. Toch lukt het Van der Velde. Familieleden en patiënten zelf zien vaker in dat een operatie overbodig is dan we vooraf misschien denken.  Dat gesprek is helemaal niet moeilijk, vindt ook Arthur Schellekens, directeur van de Patiënten Federatie. Artsen en patiënten moeten een gelijkwaardig gesprek met elkaar voeren. Als je het patiënten zelf vraagt, zegt 41 procent dat ze afgelopen twee jaar te maken hebben gehad met onnodige zorg. 'Ons doel is niet om minder zorg te leveren

Zou jij liever door een robot of door een dokter geopereerd worden? Hoogleraar Maroeska Rovers, gespecialiseerd in robotica in de zorg, kiest vandaag de dag nog voor een chirurg, maar in de nabije toekomst gaat ze zéker voor de robot. 'Omdat de technologie zo snel gaat, en robots op termijn beter en preciezer gaan zijn.' Da Vinci Hoogleraar robotchirurgie Jelle Ruurda, van het UMC Utrecht, zweert bij de Da Vinci. Het is een console waar de chirurg achter gaat zitten, een paar meter of een paar kilometer van de operatietafel af.  'Ik kan met mijn back hand een hechting zetten. Met een kijkoperatie kan dan niet.' En een ander groot voordeel is dat de chirurg bij de Da Vinci operatierobot heel ontspannen kan zitten. Terwijl hij bij een kijkoperatie zich in bochten moet wringen om erbij te komen.  Duur Toch is Rovers kritisch. Deze operatierobot levert nog geen betere uitkomsten dan een reguliere kijkoperatie - voor de patiënt. En dan wordt zo'n robot, á 1,6 miljoen per robot, wel een erg dure arbo-maatregel.  Au

Wat doe je als je ziek bent en er in het buitenland een behandeling beschikbaar is die jouw leven kan redden? In BNR Beter twee patiënten die dit overkwam. Waar liepen deze twee ondernemende patiënten tegenaan?  Dwarslaesie De eerste gast is Katelijne Langezaal. Zij brak haar rug in 2016 tijdens een zeiltocht. Het resulteerde in een dwarslaesie: vanaf haar navel tot aan haar tenen was ze verlamd. De reguliere dwarslaesiebehandeling in Nederland gaat langs het revalidatiecentrum waar je leert om te gaan met je beperking: hoe kom je van je rolstoel naar je bed en terug?  Activity Based Therapy Maar in Amerika bleek er een behandeling te zijn die probeert om weer gevoel en functie terug te krijgen onder de dwarslaesie. Dit is Activity Based Therapy. Katelijne zette alles op alles om die behandeling voor zichzelf te organiseren. Dat lukte, met hulp van haar zorgverzekeraar en vrienden en familie. Neuromove En ze ging nog een stap verder: ze richtte een stichting op die deze behandeling in Nederland ging aanbieden

Nederland heeft de grootste medicijntekorten van heel Europa. Hoe kan dat? En vooral: hoe lossen we het op? Dat onderzoeken we in BNR Beter. Te gast zijn Aris Prins, voorzitter van de apothekersvereniging KNMP en René Claassen, Tweede Kamerlid namens de PVV en woordvoerder zorg.  Natuurlijk, als er wereldwijd te weinig grondstoffen zijn om medicijnen te maken, dan zijn er direct wereldwijd medicijntekorten. Daar kunnen Nederlandse bestuurders weinig aan doen. Logistiek Als het vervoer van medicijnen van China of India naar Europa wordt bemoeilijkt door een blokkade in het Suezkanaal of trammelant in de Rode Zee, dan zit heel Europa met een medicijntekort. Daarom klonk tijdens de coronapandemie de roep om meer medicijnfabrieken naar Europa te halen. Echter, dat zou betekenen dat de medicijnproductie moet gaan voldoen aan Europese milieuwetgeving, en dat zou medicijnen toch flink duurder maken. Dus daar wordt nog niet veel haast mee gemaakt.  Preverentiebeleid En toch blijkt er los van logistiek íets in het med

Kunstmatige intelligentie software is nu al in staat om medische beslissingen te nemen. Dat vertellen André Dekker en Marieke Pierik in deze aflevering van BNR Beter die opgenomen is op het ICT&Health congres.  André Dekker is klinisch fysicus en hoogleraar Clinical Data Science aan het Maastricht UMC+. Hij zoekt en verzamelt medische data van over de hele wereld om daarmee AI te trainen.  Marieke Pierik is maag-, darm-, leverarts aan het Maastricht UMC+ en hoogleraar Real world data hetzelfde UMC. Zij wil al jaren dat medische data beter ingevoerd en gebruikt wordt voor wetenschap. 'Er zijn medische onderzoeken die je niet kan doen met clinical trails, omdat het onmogelijk is om voldoende data te krijgen, maar die onderzoeken kan je wel doen als je beschikking hebt over bestaande data.' Waarbij Pierik benadrukt dat die data wel veilig en met in acht neming van de privacy van de patiënten vergaard moet worden. En daar zit natuurlijk ook net de moeilijkheid.  Automatische piloot Dekker vertelt dat we niet