Studio Energie

Terwijl Nederland uit alle macht meer hernieuwbare energie probeert op te wekken, kunnen grootschalige zonneprojecten in delen van Noord-Nederland niet worden aangesloten: het stroomnet kan het niet aan. Zonder ingrijpen zal dat probleem alleen maar groter worden. Han Slootweg, hoogleraar Slimme Netwerken (TU/e) en directeur netstrategie bij Enexis, vertelt wat er precies aan de hand is en wat er op korte termijn het beste aan gedaan kan worden.

Veel van de kritiek op het ontwerp-Klimaatakkoord spitst zich inmiddels toe op de industrie. Die zou ondanks veel mooie woorden vooral erg onwillig zijn en de rekening naar de burger willen doorschuiven. Maar is dat ook zo? Oftewel: hoe zit het nu écht? Dat en nog veel meer bespreek ik met Manon Janssen, onafhankelijk voorzitter van de sectortafel 'Industrie' en de afgelopen tien maanden dé spil in dé onderhandelingen over de industrietransitie.

Eén dag voor wat het hoogtepunt van tien maanden onderhandelen had moeten worden, zaagden de natuur- en milieuorganisaties het Klimaatakkoord bij de enkels af. Minister Wiebes noemde het daarop een ‘eerste stap’. Intussen is de Telegraaf vol op het orgel, loopt de coalitie op eieren en valt vooral D66 niet te benijden. Arme, arme Rob. Deze keer ook een applausje voor de buren en hebben we het over stoppen met bang zijn en…de val van het kabinet.

Eén dag voor de presentatie van het Klimaatakkoord keerden de natuur- en milieuorganisaties zich met slaande deuren tegen het resultaat van tien maanden onderhandelen. Volgens de organisaties is het akkoord “vrijblijvend, vaalgroen en vleugellam”. Was het slechts onderhandelingstactiek om alsnog een betere deal voor elkaar te krijgen? Of is het definitief over en uit met het Klimaatakkoord? Ik vraag het Joris Thijssen, directeur Greenpeace Nederland.

In januari begint de bouw van Windpark De Drentse Monden en Oostermoer. Het felle verzet tegen het park kreeg met sabotageacties, brandstichting en bedreigingen landelijke bekendheid. Hoewel de rechter alle bezwaren inmiddels heeft afgewezen, leggen actiegroepen zich er niet bij neer. Mijn gast is Jan Nieboer, voorzitter van Tegenwind Veenkoloniën en hét gezicht van het Drentse windmolenverzet. Met hem praat ik onder meer over de escalatie die dreigt.

Eerst kwamen de ngo’s met hun grieven en afgelopen week vloog VNO-NCW er flink in. Komt er nog wel een Klimaatakkoord? En wat doet de politiek nu CDA en ChristenUnie plots ‘bezorgd’ zijn over een gevolg van hun eigen beleid, namelijk een stijgende energierekening? Ondertussen buitelen gemeenten over elkaar heen met hoge, nóg hogere en nog véél hogere ambities en is dé hamvraag: hoe gaat het eigenlijk met brandstof uit...algen?

‘Alarm om Klimaatakkoord’ kopte De Telegraaf vorige week naar aanleiding van een brief aan minister Wiebes van MKB, LTO Nederland en VNO-NCW. Eerder al dreigden milieuorganisaties het akkoord niet te tekenen. Inmiddels wil GroenLinks de industrie wegsturen van de klimaattafels. Te gast is Hans de Boer, voorzitter VNO-NCW. Loopt de spanning inderdaad hoog op of zien we slechts een rituele Polderdans?

Iedereen wil rekeningrijden, maar een klein Gallisch dorpje van VVD en CDA houdt moedig stand. Intussen wil het kabinet de SDE+ openen voor ccs en misschien wel kernenergie. Is dat slim? Mag 't wel van de milieubeweging? En zo niet, nou en? GroenLinks is verbolgen over een staalfabriek die níét in Nederland wordt gebouwd, Klaas Kerncentrale komt ter tafel, net als Diederik de hyper-optimist en we kijken kort vooruit naar de COP in Katowice.

In 2013 was Ron Wit namens de milieuorganisaties hoofdonderhandelaar van het Energieakkoord. Inmiddels is hij directeur Energietransitie en Public Affairs van Eneco en onderhandelt hij over het Klimaatakkoord. Komt dat akkoord er en hoe hard zijn dan de afspraken? En wat zijn de lessen van zowel het Energie- als het Klimaatakkoord? Luister naar een blik achter de schermen van een top-onderhandelaar.

Tilburg gaat in beroep tegen het besluit van minister Wiebes om de gaswinning onder de Brabantse gemeente te verlengen en mogelijk uit te breiden. Maar waar moet ons gas dan vandaan komen? En als Tilburg geen gaswinning wil, mogen andere gemeenten dan in verzet tegen andere energiebronnen? En wat dan? Een indringend gesprek met VVD’er Oscar Dusschoten, wethouder Energietransitie en Milieu.

Zelden stond kernenergie in ons land in zo’n korte tijd zó in de belangstelling als afgelopen week. De VVD pleitte voor nieuwe kerncentrales, maar of die er komen is zeer de vraag. De overheid meet namelijk met twee maten, zegt Ad Louter, voorzitter Nucleair Nederland en voormalig directeur van kerncentrale Borssele. Net als andere low carbon-technieken moet ook kernenergie SDE+-subsidie kunnen krijgen.

De besluitvorming rondom windenergieprojecten op land voldeed de afgelopen jaren niet aan de democratische idealen van onze samenleving. Dat zegt jurist en politicoloog Sanne Akerboom op basis van onderzoek waarop zij onlangs is gepromoveerd. Wil de overheid het vertrouwen van de burger bij de energietransitie niet verliezen, dan moet het anders. Maar hoe? Hoe democratisch kan of moet de energietransitie zijn?

Onlangs heeft HVC, het afval- en energiebedrijf van 46 gemeenten, wéér een opsporingsvergunning voor geothermie gekregen. Samen met partners heeft het bedrijf er nu zes. Voor nog eens tien is een aanvraag ingediend. Met Marco van Soerland, manager Lokale Warmte, bespreek ik de staat van de sector. Wat is er nodig voor de metamorfose van een nu nog marginale energiebron naar serieuze speler in de warmtetransitie?

Een enorme sensatie was het, toen het Deense energiebedrijf Ørsted twee jaar geleden de aanbesteding van offshore windpark Borssele I en II won met de laagste prijs ter wereld. Inmiddels is er zelfs een park zonder subsidie aanbesteed, maar trekken er ook donkere wolken boven de sector samen. Ik praat erover met Jasper Vis die als directeur van Ørsted Nederland aan de basis van de wind op zee-doorbraak stond.

Ook in hoger beroep heeft de Nederlandse Staat de Urgenda-zaak verloren. Nederland moet de uitstoot van broeikasgassen verder verlagen dan gepland – en snel ook. Maar wat is die overwinning waard in een wereld die op koers ligt voor veel méér uitstoot in plaats van minder? Hoe gaat het überhaupt met de idealen die Urgenda bij de start in 2007 had? Daarover ga ik in gesprek met directeur Marjan Minnesma.

Deze week kwam het IPCC met een alarmerend rapport. Al in 2050 moet de wereldwijde uitstoot netto nul zijn om de temperatuurstijging tot 1,5 graden te beperken. Helpen alarmerende waarschuwingen eigenlijk nog wel of demoraliseren ze de mens vooral? Ik vraag het aan hoogleraar Omgevingspsychologie Linda Steg, een van de twee Nederlandse hoofdauteurs van het IPCC-rapport.

Vorige week presenteerde het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de analyse van de voorstellen voor de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord. In de onderhandelingen voor dat akkoord heeft de nationale rekenmeester een steeds grotere rol. Maar wanneer gaat ondersteuning over in beïnvloeding? En wat doet het PBL om dat te voorkomen? Een gesprek met directeur Hans Mommaas.

Als campagneleider Klimaat & Energie onderhandelt hij al maanden over het Klimaatakkoord. En in 2013 was hij nauw betrokken bij het Energieakkoord. Deze week neemt Joris Wijnhoven afscheid van Greenpeace. Als geen ander weet hij hoe in Den Haag en omstreken de hazen lopen. Nog één keer geeft hij zijn ongezouten oordeel over de Hollandse energie- en klimaatpolder.

“Blijf van het gas af” stond afgelopen week in chocoladeletters op de omslag van Elsevier. In het weekblad trok columnist en commentator Syp Wynia opnieuw fel van leer tegen wat hij de “Gasgekte van Rutte III” noemt. Volgens hem dreigt er een economische catastrofe en zelfs de democratie is ernstig in het gedrang. Luister naar het schurende gesprek dat ik met hem had.

Nederland gaat helemáál niet van het gas af. Zo zal de import van aardgas voorlopig alleen maar toenemen, moet er in 2030 dertig keer meer groen gas worden getransporteerd en lijkt waterstof inmiddels dé heilige graal. Over de gevolgen voor de gasinfrastructuur praat ik met Bart Jan Hoevers, CEO van Gasunie Transport Services en lid van de Raad van Bestuur van Gasunie.